Mỹ siết visa với sinh viên quốc tế - lợi bất cập hại?
Cánh cửa đại học Mỹ tạm khép lại với du học sinh
Chính quyền Mỹ hôm 27/5 đã yêu cầu các cơ quan ngoại giao Mỹ tại nước ngoài tạm dừng phỏng vấn sinh viên quốc tế xin visa du học hoặc trao đổi giáo dục tại Mỹ. Đồng thời, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo mở rộng quy trình kiểm tra hoạt động trên mạng xã hội của các ứng viên xin visa đến Mỹ. Đây là diễn biến mới nhất trong chuỗi căng thẳng giữa chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump với các trường đại học tại Mỹ, đứng đầu là trường Harvard. Giới truyền thông Mỹ đa số lo ngại rằng, kế hoạch này không chỉ làm trì hoãn quá trình xin cấp visa du học của nhiều sinh viên quốc tế mà còn gây tác động không nhỏ đến nhiều trường đại học Mỹ vốn đang dựa vào sinh viên quốc tế để tăng doanh thu tài chính.
Ngoại trưởng Marco Rubio ngày 27/5 ký một bức điện cho biết, Bộ Ngoại giao Mỹ đang tiến hành xem xét lại các hoạt động và quy trình hiện có để sàng lọc và thẩm định các ứng viên xin visa du học và trao đổi giáo dục (loại visa F, M, J) tại Mỹ. Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ ban hành hướng dẫn về việc mở rộng kiểm tra mạng xã hội và phát ngôn công khai của các ứng viên.
Trong thời gian này, các đại sứ quán và lãnh sự quán của Mỹ ở khắp nơi trên thế giới không được tăng thêm bất kỳ lịch hẹn phỏng vấn visa nào cho sinh viên hoặc người tham gia chương trình trao đổi cho đến khi có hướng dẫn chính thức, việc này có hiệu lực ngay lập tức. Tuy nhiên, các cuộc phỏng vấn xin visa đã lên lịch trước đó vẫn có thể được tiến hành.
Việc đóng băng này là một bước leo thang so với các biện pháp sàng lọc hiện tại, chủ yếu nhắm vào những sinh viên tham gia các cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine hoặc phản đối Israel.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao cho biết, du khách nộp đơn xin visa được yêu cầu cung cấp thông tin nhận dạng mạng xã hội kể từ năm 2019. Và kể từ tháng 3, chính quyền Trump đã bắt đầu kiểm tra mạng xã hội đối với sinh viên quốc tế.
Theo tờ New York Times, một trong những mục đích chính của việc kiểm tra mạng xã hội của người xin visa là để nhằm phát hiện “các dấu hiệu tiềm tàng ảnh hưởng đến an ninh quốc gia hoặc chính sách đối ngoại của Mỹ”. Những người có phát ngôn mang tính chính trị thù địch, dù chỉ là bình luận cá nhân trên mạng, cũng có thể bị từ chối cấp visa hoặc bị hủy visa đang có hiệu lực.
Mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo rằng bất kỳ ai nhập cảnh vào Mỹ đều hiểu rõ luật pháp, hành xử có trách nhiệm và có đóng góp tích cực cho nước Mỹ, dù họ lưu trú ngắn hạn hay dài hạn.
Bà Tammy Bruce - Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ.
Theo giới quan sát, các chính sách mới sẽ tạo ra rào cản lớn chưa từng có đối với sinh viên quốc tế, đặc biệt là những người đang có kế hoạch học tập tại Mỹ. Trước đây, điều kiện xin visa du học Mỹ vốn đã chặt chẽ, bao gồm bằng chứng học lực, tài chính và kế hoạch học tập rõ ràng. Tuy nhiên, với những thay đổi gần đây, sinh viên giờ đây phải “tự kiểm duyệt” cả quan điểm cá nhân và nội dung mạng xã hội. Cơ quan cấp thị thực có thể xem các tài khoản xã hội của sinh viên trong 5 năm qua và thậm chí cả địa chỉ và hồ sơ du lịch của họ từ 15 năm trước cũng phải được giải thích rõ ràng.
Đây là điều mà nhiều người cho là xâm phạm quyền tự do cá nhân và thiếu rõ ràng trong tiêu chí đánh giá. Tất cả những rào cản này đã tạo ra tâm lý bất an trong cộng đồng sinh viên quốc tế, đặc biệt là những người đến từ Trung Đông, Nam Á hoặc khu vực có bất ổn chính trị.
Khởi đầu khủng hoảng hệ thống trường đại học Mỹ
Việc dừng cấp visa mới cho sinh viên quốc tế là động thái tiếp theo của chính quyền Mỹ trong cuộc chiến với các trường đại học, mà tâm điểm là Đại học Harvard, ngôi trường danh tiếng hàng đầu nước Mỹ và thế giới. Tuần trước chính quyền Mỹ đã thu hồi quyền tuyển sinh quốc tế của đại học này. Mặc dù sau đó, quyết định này đã được hoãn lại 30 ngày, nhưng vẫn gây ra sự lo lắng cho hàng ngàn sinh viên quốc tế tại Harvard.
Theo số liệu tuyển sinh của Đại học Harvard, hiện có khoảng 6.800 sinh viên nước ngoài đang theo học tại trường, chiếm tỷ lệ 27%, tăng so với mức 20% hồi năm 2006. Ngày 28/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khuyến cáo Đại học Harvard nên đặt ra mức trần tối đa về tỷ lệ sinh viên nước ngoài nhập học là 15%, thay vì mức 31% như trước đây.
Tuần trước, ông Trump đe dọa tước quyền tuyển sinh du học sinh quốc tế của Harvard. Mặc dù sau đó, Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho Đại học Harvard 30 ngày để phản hồi các cáo buộc mà chính quyền đưa ra, chứng minh họ không đáng bị tước quyền tuyển sinh quốc tế. Tuy nhiên, những động thái trước đó của ông Trump vẫn là một đòn chấn động đối với Harvard, tiết lộ cách thức của chính quyền Mỹ nhằm thực hiện việc kiểm soát trực tiếp đối với các trường đại học thông qua vấn đề bài Do Thái.
Trước đó, chính quyền Trump đã cắt hàng tỷ USD tiền tài trợ liên bang dành cho Harvard, cáo buộc trường không có biện pháp hiệu quả để xử lý tình trạng bài Do Thái trong khuôn viên trường.
Liên tiếp các sự việc này đã dẫn đến cuộc biểu tình của sinh viên và giảng viên tại khuôn viên Harvard, nhằm kêu gọi bảo vệ quyền của sinh viên quốc tế.
Tôi nghĩ rằng các cuộc tấn công của ông Trump vào giáo dục đại học sẽ dừng lại nếu chúng ta thể hiện đủ sự phản kháng. Nhưng nếu chúng ta bắt đầu nhượng bộ, dù chỉ một chút - sa thải một vài giáo sư gây tranh cãi, hoặc ngừng nhận một loại sinh viên nhất định - thì ông ấy sẽ tiếp tục.
Anh Leo Gerden - sinh viên Harvard đến từ Thụy Điển.
Sự việc của Harvard được coi là khởi đầu của một cuộc khủng hoảng cấu trúc sâu sắc của hệ thống trường đại học tại Mỹ. Các nhà phân tích cho rằng, mục tiêu thực sự của ông Trump không phải là sinh viên quốc tế, mà là toàn bộ hệ thống giáo dục đại học tại Mỹ. Điều này cho thấy, theo tư duy "an ninh quốc gia" và "chiến tranh văn hóa" của ông Trump, các trường đại học không còn được coi là các tổ chức mang giá trị tri thức đơn thuần nữa mà đang trở thành một công cụ để kiểm soát chính trị.
Cơ hội cho các trường đại học ngoài Mỹ
Những thay đổi trong chính sách dành cho sinh viên quốc tế mà ông Trump đưa ra từ sau khi trở lại Nhà Trắng đã làm suy giảm nghiêm trọng sức hấp dẫn toàn cầu của giáo dục đại học Mỹ, khiến cho các sinh viên quốc tế đang theo học tại Mỹ phải đối mặt với tương lai bấp bênh. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra cơ hội cho các trường đại học ở các nơi khác trên thế giới thu hút nhân tài.
Nữ sinh viên họ Trần 22 tuổi, người Trung Quốc, đã nhận được lời mời từ một trường đại học tại Bắc Carolina, Mỹ. Tuy nhiên, việc chính quyền Mỹ cho biết sẽ thu hồi visa của các sinh viên Trung Quốc và siết chặt phỏng vấn cấp visa mới khiến cô lo lắng: “Mặc dù chuyên ngành của tôi không đặc biệt nhạy cảm, nhưng quá trình xin visa thậm chí còn chưa bắt đầu và thời gian đã khá gấp vì năm học bắt đầu vào đầu tháng 8. Bây giờ với tình hình này, không biết sẽ bị đình chỉ trong bao lâu, tôi khá lo lắng".
Cô Trần cho biết, nếu không kịp đến Mỹ vào đầu tháng 8, cô sẽ hoãn việc nhập học trong một học kỳ, hoặc nếu việc xin và gia hạn visa quá rắc rối, cô sẽ cân nhắc các lựa chọn khác.
Giống như cô Trần, giờ đây, những sinh viên có ý định du học tại Mỹ phải tìm kiếm các trường đại học khác. Và các trường đại học ở châu Á, Australia hay châu Âu có thể sẽ trở thành lựa chọn hàng đầu.
Tôi nghĩ rằng hiện nay Mỹ đang trở nên ít cởi mở chào đón hơn đối với sinh viên quốc tế. Nhìn vào những gì đã xảy ra tại Harvard và các trường đại học khác liên quan đến các cuộc biểu tình và những người bị bắt. Vì vậy, tôi nghĩ rằng Trung Quốc đã chào đón nhiều hơn đối với sinh viên quốc tế, họ đã cấp cho tôi học bổng toàn phần.
Sinh viên Kshitij Bhatia - Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông (HKUST).
Cơ quan Giáo dục Hồng Kông (Trung Quốc) cho biết, họ đã kêu gọi các trường đại học trong đặc khu bảo vệ lợi ích của sinh viên và tận dụng cơ hội này để thu hút nhân tài. Người đứng đầu đặc khu Hồng Kông (Trung Quốc) Lý Gia Siêu cũng đã tuyên bố mời sinh viên từ Đại học Harvard chuyển sang theo học tại Hồng Kông.
Ngoài Hồng Kông, các trường Đại học Sunway (Malaysia), Đại học Tokyo (Nhật Bản) cũng cho biết sẽ hỗ trợ sinh viên quốc tế từ Harvard. Australia cũng là một quốc gia nổi tiếng với các trường đại học thu hút nhiều sinh viên quốc tế. Các giáo sư tại Australia cho biết, cơ sở hạ tầng đã được thiết lập của Australia có khả năng đào tạo các nhân tài như sinh viên Harvard.
Các đại học khác tại Bỉ, Canada, Đức và một số nước châu Âu khác cũng cho biết sẵn sàng chào đón những nghiên cứu sinh có ý định rời khỏi Mỹ do lo ngại vấn đề tư cách pháp lý.
Đóng góp của sinh viên quốc tế cho nền kinh tế Mỹ
Theo thống kê, Mỹ hiện có hơn 1 triệu sinh viên quốc tế. Một báo cáo của Bộ Thương mại Mỹ cho thấy, sinh viên quốc tế đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Mỹ, không chỉ với tư cách là người học, mà còn là những người tiêu dùng, người lao động tiềm năng và là cầu nối thúc đẩy hợp tác toàn cầu trong giáo dục và công nghệ. Vì vậy, việc thực hiện các chính sách hạn chế sinh viên quốc tế được dự đoán sẽ gây thiệt hại lớn cho nước Mỹ.
Theo báo cáo thường niên do Viện Giáo dục Quốc tế và Bộ Ngoại giao Mỹ công bố, số lượng sinh viên quốc tế tại các trường cao đẳng và đại học tại Mỹ đã tăng lên 1,13 triệu người trong năm học 2023 - 2024, mức cao kỷ lục, tăng 6,6% so với năm trước.
Trong số sinh viên quốc tế tại Mỹ giai đoạn 2023 - 2024, có 71,5% sinh viên đến từ châu Á và nhiều nhất là Ấn Độ, tiếp theo là Trung Quốc, Hàn Quốc. Ngoài châu Á, sinh viên đến từ châu Âu cũng chiếm số lượng lớn tại Mỹ.
Nhiều sinh viên quốc tế trả toàn bộ học phí - mức học phí cao hơn sinh viên bản địa, giúp các trường đại học và cao đẳng Mỹ tăng nguồn thu để duy trì chất lượng giảng dạy, cơ sở vật chất và đầu tư vào nghiên cứu. Đặc biệt ở các trường công lập, trong bối cảnh tài trợ từ tiểu bang ngày càng hạn chế, học phí từ sinh viên quốc tế trở thành nguồn thu quan trọng. Theo Hiệp hội Các nhà giáo dục quốc tế, sinh viên quốc tế đóng góp gần 44 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ và hỗ trợ hơn 378.000 việc làm trong giai đoạn 2023 - 2024.
Có rất nhiều sinh viên nước ngoài ở đây. Nhiều người trong số họ đang duy trì hoạt động của trường. Sinh viên nước ngoài không chỉ mang đến cho trường đại học sự tương tác quốc tế với sinh viên là công dân Mỹ ở đó, mà họ còn cung cấp nguồn tài trợ lớn vì tất cả họ đều đóng học phí toàn phần. Vì vậy, học phí sẽ tăng đối với công dân Mỹ tại hầu hết mọi trường Đại học nếu chúng ta không có sinh viên nước ngoài.
Giáo sư Charles Kuck - Đại học Emory, Mỹ.
Ngoài học phí, sinh viên quốc tế còn chi tiêu cho nhà ở, thực phẩm, bảo hiểm, sách vở, phương tiện đi lại và các dịch vụ khác. Những khoản chi tiêu này thúc đẩy tiêu dùng địa phương, đặc biệt ở các thành phố có nhiều trường đại học tập trung đông đảo sinh viên quốc tế.
Bên cạnh đó, sinh viên quốc tế cũng góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu và đổi mới của Mỹ. Nhiều người theo học các ngành then chốt như khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), lĩnh vực mà Mỹ đang thiếu hụt nhân lực. Sau khi tốt nghiệp, một số sinh viên được phép ở lại làm việc, giúp bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao cho các công ty công nghệ, viện nghiên cứu và doanh nghiệp khởi nghiệp.
Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, sinh viên quốc tế còn tạo dựng mối quan hệ lâu dài giữa Mỹ và các quốc gia khác. Nhiều người sau khi trở về nước sẽ giữ vai trò lãnh đạo trong chính phủ, doanh nghiệp hoặc học thuật và duy trì các mối quan hệ hợp tác với đối tác Mỹ. Điều này góp phần củng cố vị thế của Mỹ như một trung tâm giáo dục toàn cầu và thúc đẩy ảnh hưởng kinh tế - chính trị dài hạn.
Giáo dục đại học Mỹ luôn tự nhận là ngọn hải đăng của tự do học thuật và sự đa dạng. Nhưng đến nay, khi trường Harvard phải nhờ đến Tòa án để kháng lại các hạn chế nghiêm ngặt, trong khi nhiều trường khác thỏa hiệp với chính quyền, ngọn hải đăng này đang phải đối mặt với nguy cơ lụi tắt giữa cơn bão cuộc chiến văn hóa của ông Trump. Cơn bão này đang khiến Mỹ mất dần vị thế trung tâm giáo dục toàn cầu vào tay các quốc gia khác có chính sách giáo dục tự do và cởi mở hơn.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã chính thức dỡ bỏ hạn chế đối với việc Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa của phương Tây để tấn công các mục tiêu quân sự của Nga.
Việc Tổng thống Donald Trump cấm Đại học Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế đe dọa vị thế của Harvard và các trường đại học Mỹ nói chung trong hệ thống giáo dục toàn cầu.
Mỹ sẽ lùi thời hạn áp mức thuế 50% đối với hàng hóa EU đến 9/7 để tạo điều kiện đàm phán. Phải chăng đây chỉ là một đòn gió thường thấy trong chiến thuật đàm phán kiểu Trump?
Các thành viên của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã thông qua một thỏa thuận nhằm nâng cao khả năng chuẩn bị ứng phó với các đại dịch trong tương lai, sau ba năm đàm phán.
Cạnh tranh chip bán dẫn giữa Mỹ và Trung Quốc là một trong những vấn đề địa chính trị quan trọng nhất hiện nay, mang lại cả cơ hội và thách thức cho các nước.
Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua gói trừng phạt thứ 17 đối với Nga, đánh dấu một bước leo thang mới trong chiến lược gây áp lực kinh tế và chính trị nhằm buộc Moscow chấm dứt xung đột với Ukraine.
0