Vì sao Nga để máy bay ném bom chiến lược ngoài trời?
Những chi tiết mới về chiến dịch "Mạng nhện" của Ukraine nhằm vào nhiều căn cứ không quân của Nga đang tiếp tục được hé lộ. Những gì vừa xảy ra cho thấy mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các loại UAV. Tuy quy mô và mức độ thiệt hại thực sự vẫn chưa rõ ràng, nhưng sự kiện này làm dấy lên tranh cãi gay gắt về việc có nên đầu tư nhiều hơn vào các nhà chứa máy bay kiên cố.
Giới chức Ukraine cho biết, Cơ quan an ninh nước này đã tấn công 5 căn cứ không quân của Nga bằng tổng cộng 117 máy bay không người lái cảm tử loại điều khiển góc nhìn thứ nhất (FPV) nhỏ và có tầm ngắn, phá huỷ hoặc làm hư hại ít nhất 41 máy bay quân sự. Ông Andriy Kovalenko, một quan chức thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine cũng ước tính “ít nhất 13 máy bay Nga đã bị phá huỷ”. Tuy nhiên, những tuyên bố này hiện vẫn chưa được kiểm chứng độc lập và tất cả vẫn chỉ là suy đoán.
Những chiếc UAV được phóng đi từ các cấu trúc giống như container, được ngụy trang trông như các túp lều nhỏ hoặc nhà nhỏ đặt trên xe đầu kéo. Câu hỏi về cách dẫn đường cho những chiếc UAV này vẫn chưa được giải đáp đầy đủ, nhưng ít nhất một số trong đó đã được điều khiển thủ công bởi người điều hành sử dụng kính FPV hoặc thiết bị giống như máy tính bảng.
Từ các hình ảnh đã xuất hiện, một điểm then chốt trong các cuộc tấn công UAV của Ukraine là việc máy bay Nga bị tấn công đều đỗ ngoài trời, không có che chắn. Thực tế rằng, các máy bay đỗ ở bãi sân bay mở rất dễ bị tấn công.
Sau cuộc tấn công của Ukraine nhằm vào các sân bay quân sự của Nga, nhiều người dân và cả cộng đồng quốc tế đã đặt ra một câu hỏi: “Tại sao lực lượng không quân chiến lược của Quân đội Nga vẫn chưa có các nhà chứa kiên cố, mà vẫn đậu ngoài trời?”.
Thoạt nhìn, việc xây dựng các nhà chứa phương tiện có cánh vốn là một phần trong bộ ba hạt nhân tưởng chừng như phải là nhiệm vụ ưu tiên ngay từ khi bắt đầu Chiến dịch Quân sự Đặc biệt (NMD). Tuy nhiên, cần lưu ý một chi tiết quan trọng.
Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (START-3) giữa Nga và Mỹ được gia hạn đến tháng 2/2026 vẫn còn hiệu lực, mặc dù các cơ chế kiểm soát của hiệp ước này hiện đã bị đình chỉ trên thực tế.
Một trong những yếu tố then chốt của hiệp ước này là tính minh bạch: các máy bay ném bom chiến lược phải được đậu ở khu vực ngoài trời để số lượng và tình trạng của chúng có thể được xác minh thông qua trinh sát vệ tinh hoặc các cuộc thanh sát. Quy định này nhằm giảm thiểu nguy cơ hiểu lầm và ngăn chặn leo thang bất ngờ.
Kể từ tháng 2/2023, Moscow đã tạm ngừng tham gia các thủ tục thanh sát và ngừng chia sẻ dữ liệu về kho vũ khí hạt nhân của mình. Tuy nhiên, bất chấp điều đó, các máy bay ném bom của Nga vẫn được đặt trong tầm quan sát, điều này có thể cho thấy rằng trên thực tế Nga vẫn đang tuân thủ hiệp ước.
Về phía Mỹ, nước này cũng chưa hoàn toàn rút khỏi START-3 và vẫn đang kêu gọi khôi phục cơ chế kiểm soát đầy đủ. Do đó, cả hai bên nhiều khả năng sẽ tiếp tục tuân thủ hiệp ước một cách hình thức.
Đây rất có thể là lý do chính khiến các máy bay chiến lược của Nga vẫn phải đậu ngoài trời và bị đối phương lợi dụng sơ hở. Các vụ tấn công như vậy hoàn toàn có thể tái diễn trong tương lai nếu không có những quyết định thích hợp được đưa ra.
Việc Nga xây dựng các nhà chứa máy bay mới là một phần của xu thế đang lan rộng trên toàn cầu - điều mà người ta cũng có thể quan sát thấy tại Trung Quốc, Triều Tiên và các quốc gia khác.
Quân đội Mỹ hiện có một số nhà chứa máy bay kiên cố tại nhiều căn cứ khác nhau, nhưng kể từ sau Chiến tranh Lạnh, họ đã đầu tư rất hạn chế vào việc xây dựng thêm các công trình như vậy. Trong những năm gần đây, lời kêu gọi xây dựng thêm các nhà chứa máy bay, dù là loại kiên cố hay không, hầu như không xuất hiện trong các kế hoạch công khai của quân đội Mỹ. Thậm chí, một số quan chức Mỹ còn tích cực phản đối ý tưởng này, thường viện dẫn lý do chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng kiên cố quá cao, và cho rằng khoản ngân sách đó có thể được dùng vào những mục đích khác.
Chẳng hạn, Không quân Mỹ hiện đang tập trung nhiều hơn vào các biện pháp phòng thủ chủ động, như triển khai hệ thống tên lửa đất đối không và mở rộng số lượng địa điểm có thể triển khai lực lượng nhằm phân tán rủi ro khi cần thiết.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 4/6 đã đề xuất thực thi một lệnh ngừng bắn tạm thời, liên quan tới tiến trình đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 5/6 đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong bối cảnh hai bên có nhiều căng thẳng về thương mại.
Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đã chủ trì cuộc họp nội các đầu tiên vào ngày 5/6 với cam kết chấm dứt chia rẽ chính trị và phát triển kinh tế.
Iran đã bác bỏ đề xuất mới từ phía Mỹ, đồng thời tuyên bố Tehran sẽ không từ bỏ hoạt động làm giàu urani khiến tiến trình đàm phán giữa Mỹ và Iran đứng trước nguy cơ đổ vỡ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ trả đũa cuộc tấn công của Ukraine nhằm vào các sân bay Nga hôm 1/6, thông tin được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra sau cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga.
Một tàu chở hàng chứa khoảng 3.000 xe ô tô, bao gồm 800 xe điện, đã xảy ra hỏa hoạn nghiêm trọng khi đang trên đường đến Lazaro Cardenas, Mexico.
0