Tiêm kích F-16 thứ ba của Ukraine bị rơi
Theo thông tin từ Không quân Ukraine, chiếc F-16 gặp nạn khi đang thực hiện nhiệm vụ đánh chặn trong một đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga. Trong quá trình tác chiến, máy bay gặp sự cố kỹ thuật, buộc phi công phải phóng ghế thoát hiểm. Phi công sau đó được tìm thấy và đưa về căn cứ an toàn, trong tình trạng sức khỏe ổn định.
Đây là vụ rơi F-16 thứ ba được ghi nhận kể từ khi Ukraine bắt đầu triển khai loại máy bay này vào tháng 8/2024. Trước đó, hai vụ tai nạn tương tự đã xảy ra, trong đó có một vụ vào tháng 4/2025 khiến phi công thiệt mạng.
Hiện tại, nguyên nhân chính xác của vụ tai nạn vẫn đang được điều tra. Không quân Ukraine đã thành lập một ủy ban đặc biệt với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế để phân tích dữ liệu và xác định nguyên nhân sự cố. Các giả thuyết ban đầu bao gồm lỗi kỹ thuật, sai sót của phi công hoặc khả năng bị bắn nhầm bởi hệ thống phòng không của chính Ukraine.
Trước đó, một số vụ rơi F-16 đã được cho là do hỏa lực phòng không của đồng đội, đặc biệt là từ hệ thống Patriot, do thiếu sự tích hợp hệ thống nhận diện bạn – thù (IFF). Tuy nhiên, trong vụ việc lần này, chưa có bằng chứng cụ thể nào cho thấy máy bay bị bắn hạ bởi hỏa lực phòng không.
Sau vụ tai nạn, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã chỉ đạo các cơ quan chức năng nhanh chóng điều tra và báo cáo kết quả. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn cho phi công và hiệu quả hoạt động của các hệ thống vũ khí hiện đại. Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết sẽ xem xét lại quy trình huấn luyện phi công, bảo trì máy bay và phối hợp giữa các đơn vị phòng không để ngăn ngừa các sự cố tương tự trong tương lai.
Tiêm kích F-16, một loại máy bay chiến đấu đa năng một động cơ do General Dynamics (nay thuộc Lockheed Martin) thiết kế, đang trở thành trụ cột trong nỗ lực hiện đại hóa không quân Ukraine và đối phó với các mối đe dọa từ trên không của Nga. Những chiếc F-16 được viện trợ cho Ukraine chủ yếu đến từ Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và Bỉ, được cho là thuộc biến thể Block 50/52 hoặc các phiên bản cũ hơn đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn tương đương.
Các máy bay này được trang bị radar AN/APG-68, có khả năng phát hiện và theo dõi nhiều mục tiêu ở khoảng cách hơn 160 km, cùng với các hệ thống đối kháng điện tử tiên tiến như pod gây nhiễu AN/ALQ-131, giúp tránh bị radar và tên lửa đối phương phát hiện hoặc bắn hạ. Vũ khí của F-16 bao gồm tên lửa không đối không AIM-120 AMRAAM dùng để tác chiến ngoài tầm nhìn, tên lửa AIM-9 Sidewinder cho các cuộc không chiến tầm gần, và tên lửa chống radar AGM-88 HARM dùng để chế áp hệ thống phòng không đối phương.
Pháo M61 Vulcan 20mm gắn trên máy bay, được cho là đã được phi công Ukraine sử dụng trong vụ việc ngày 16 tháng 5, có tốc độ bắn lên tới 6.000 viên/phút, đặc biệt hiệu quả khi tấn công các mục tiêu di chuyển chậm như máy bay không người lái (UAV) hoặc trong tình huống thiếu đạn dược.
So với các máy bay thời Liên Xô như MiG-29 và Su-27 mà Ukraine đang sử dụng, F-16 vượt trội về hệ thống điện tử hàng không, khả năng cơ động và đặc biệt là khả năng tương thích với các hệ thống tác chiến của NATO. Tuy nhiên, các máy bay F-16 viện trợ cho Ukraine không phải là phiên bản mới nhất Block 70/72 – dòng có radar mạnh hơn và một số tính năng tàng hình nhất định. Việc tích hợp F-16 vào lực lượng không quân Ukraine đánh dấu một bước chuyển lớn so với sự phụ thuộc trước đây vào các máy bay thiết kế kiểu Liên Xô, vốn thiếu cảm biến tiên tiến và vũ khí hiện đại để đối phó với các mối đe dọa như hệ thống phòng không S-400 của Nga hay bom lượn tầm xa.
F-16 là một nền tảng linh hoạt, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ như phòng không, không kích mặt đất và chế áp hệ thống phòng không đối phương (SEAD) – những vai trò mang tính then chốt trong chiến lược của Ukraine nhằm làm gián đoạn các đòn tấn công bằng tên lửa và UAV của Nga, đồng thời hỗ trợ lực lượng mặt đất.
Tuy nhiên, F-16 sẽ phải hoạt động trong một môi trường đầy thách thức, khi Nga triển khai hỗn hợp các loại tên lửa phòng không tiên tiến, hệ thống tác chiến điện tử hiện đại, cũng như các loại UAV giá rẻ như Geran-2 – phiên bản của Shahed-136 có tầm bay hơn 2.400 km và mang đầu đạn nặng khoảng 50 kg.
Những chiếc UAV này, thường được phóng theo từng bầy, được thiết kế nhằm áp đảo hệ thống phòng không, buộc lực lượng Ukraine phải tiêu tốn nhiều nguồn lực quý giá để đánh chặn. Khả năng của F-16 trong việc tiêu diệt các mục tiêu như vậy bằng tên lửa chính xác hoặc pháo là một lợi thế chiến thuật, tuy nhiên số lượng F-16 mà Ukraine sở hữu hiện vẫn còn hạn chế — ước tính chỉ khoảng 16 đến 18 chiếc tính đến đầu năm 2025 — khiến mỗi tổn thất đều trở nên rất nghiêm trọng.
Sự cố mới nhất này diễn ra sau hai vụ mất F-16 đã được xác nhận trước đó, cho thấy rõ những rủi ro lớn khi vận hành máy bay trong không phận tranh chấp của Ukraine. Vào ngày 26/8/2024, một chiếc F-16 do Trung tá Oleksiy Mes điều khiển, biệt danh “Moonfish”, đã bị rơi trong khi đối phó với một đợt tấn công quy mô lớn bằng tên lửa và UAV của Nga.
Giới chức Ukraine cho biết Mes đã tiêu diệt thành công ba tên lửa hành trình và một UAV trước khi chiếc máy bay rơi, khiến phi công thiệt mạng. Có những đồn đoán cho rằng máy bay có thể đã bị bắn nhầm bởi hỏa lực từ hệ thống phòng không Patriot của Ukraine. Các nguồn tin do The Wall Street Journal dẫn lại cho rằng, nguyên nhân có thể xuất phát từ việc một số tổ hợp Patriot của Ukraine không được trang bị mạng dữ liệu chiến thuật Link 16, dẫn đến thiếu khả năng nhận diện bạn -thù (IFF), góp phần gây ra sự cố đáng tiếc này.
Nga và Ukraine ngày 16/5 đã đạt được thỏa thuận trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình kéo dài giữa hai quốc gia kể từ khi cuộc xung đột bùng phát.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố rằng, tại Hội nghị thượng đỉnh vào tháng 6 tới, tất cả các nước thành viên của NATO sẽ nhất trí về mục tiêu chi 5% GDP cho quốc phòng trong thập kỷ tới.
Liên hợp quốc ngày 15/5 đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu do lo ngại tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ và căng thẳng thương mại gia tăng.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Jerome Powell, cảnh báo nền kinh tế Mỹ có thể đối mặt với những cú sốc "thường xuyên hơn và kéo dài hơn" về nguồn cung.
Thế giới đang dõi theo sát sao các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine dự kiến diễn ra trong ngày hôm nay 16/5 tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Một chiếc tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất của Không quân Ukraine đã gặp sự cố và rơi trong cuộc tấn công đường không quy mô lớn từ Nga, vào rạng sáng ngày 16/5. Phi công đã kịp thời thoát hiểm và được cứu hộ an toàn.
0