Không thể trì hoãn việc hạn chế xe máy bốn quận nội đô | Hà Nội tin mỗi chiều
Đây là một thông điệp ngắn gọn nhưng mang nhiều ý nghĩa, trong bối cảnh giao thông Hà Nội đang ngày một quá tải, áp lực cải thiện chất lượng môi trường sống trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Có thể thấy, chủ trương này không phải là điều gì mới. Từ năm 2017, Hà Nội đã công bố kế hoạch tiến tới hạn chế xe máy vào năm 2030 tại khu vực các quận trung tâm. Gần 8 năm sau, kế hoạch ấy vẫn được duy trì, không đảo chiều. Điều đó cho thấy sự kiên định của thành phố – điều mà không phải lúc nào cũng dễ giữ vững, nhất là với những chính sách có thể chạm đến thói quen, sinh kế và tâm lý của hàng triệu người dân.
Có thể hiểu vì sao câu chuyện hạn chế xe máy luôn gây tranh cãi. Xe máy là phương tiện phổ biến nhất ở Việt Nam, đặc biệt là ở các đô thị như Hà Nội. Nó gắn bó với đời sống mưu sinh, là lựa chọn tiện lợi trong những con phố nhỏ, hạ tầng đang dần hoàn thiện và hệ thống giao thông công cộng chưa đáp ứng được nhu cầu của sự phát triển nhanh chóng của Thủ đô. Nói một cách công bằng, xe máy chưa bao giờ là vấn đề, nếu hệ thống giao thông đô thị đủ rộng, đủ đồng bộ để phân bổ hợp lý các loại phương tiện. Nhưng vấn đề là: Hà Nội không còn đủ sức chịu đựng lượng xe máy đang lưu thông mỗi ngày.
Chúng ta đang chứng kiến cảnh tắc đường triền miên, bụi mịn vượt ngưỡng báo động, tai nạn giao thông trong ngõ nhỏ, và chất lượng sống suy giảm thấy rõ. Nếu cứ tiếp tục để xe máy phát triển tự do, thì dù có mở thêm vài tuyến metro, thêm vài cây cầu, tình trạng tắc nghẽn vẫn khó cải thiện một cách bền vững.
Vậy có nên hạn chế xe máy không? Câu trả lời là có. Nhưng vấn đề nằm ở cách thực hiện. Hà Nội không đặt ra một lệnh cấm bất ngờ. Trái lại, lộ trình đưa ra là tương đối dài và có tính thích nghi. Giai đoạn 2025 - 2030 được xác định là thời điểm “thí điểm hạn chế” trên một số tuyến đường có điều kiện hạ tầng thuận lợi – tức là không ai bị bắt buộc ngay, mà có thời gian chuẩn bị, có không gian thử nghiệm, và có cơ hội điều chỉnh.
Đây là cách tiếp cận hợp lý. Việc thí điểm sẽ cho phép đánh giá thực tế, nhận diện các nhóm đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp, từ đó có cơ chế hỗ trợ phù hợp. Hạn chế không có nghĩa là xóa sổ xe máy, mà là thu hẹp phạm vi hoạt động tại một số khu vực nhất định, nơi mà hệ thống giao thông công cộng đã có khả năng thay thế. Nếu làm từng bước, có phản hồi, có đánh giá nghiêm túc, thì sự thay đổi này hoàn toàn khả thi.
Tất nhiên, một chính sách đúng không có nghĩa là không cần tranh luận. Nhiều ý kiến lo ngại rằng: “Giao thông công cộng liệu có kịp phát triển trước khi cấm xe máy?”; “Người lao động thu nhập thấp sẽ đi lại bằng gì?” hay “Liệu có phát sinh thêm chi phí, thêm bất tiện?”. Đó là những câu hỏi xác đáng. Và chính vì vậy, bài toán không nằm ở việc có nên hạn chế xe máy hay không, mà nằm ở việc làm sao để giao thông công cộng thực sự trở thành lựa chọn khả dĩ.
Thành phố đã và đang đầu tư vào metro, mở rộng mạng lưới xe buýt, triển khai xe buýt điện, xe đạp công cộng. Nhưng như vậy chưa đủ. Điều người dân cần thấy là sự cải thiện rõ ràng về trải nghiệm: từ thời gian chờ, độ an toàn, giá vé, kết nối giữa các tuyến, đến cả việc tiếp cận thông tin. Khi người dân thấy phương tiện công cộng tiện lợi hơn, họ sẽ tự động chuyển đổi – không cần phải cưỡng ép.
Nhìn ra các thành phố lớn trong khu vực, từ Bangkok đến Jakarta, từ Kuala Lumpur đến Bắc Kinh, không nơi nào duy trì được đô thị hiện đại mà không giới hạn phương tiện cá nhân, đặc biệt là xe máy. Nơi nào có hệ thống giao thông công cộng tốt, nơi đó người dân đi lại dễ dàng hơn, và chất lượng sống được nâng cao rõ rệt.
Giao thông của chúng ta không thể mãi đi theo một lối mòn khác biệt. Sự “phổ cập xe máy” là một đặc điểm lịch sử – nhưng không thể là đặc điểm vĩnh viễn. Việc Hà Nội duy trì quyết tâm thực hiện lộ trình hạn chế xe máy là một dấu hiệu tích cực đã cho thấy thành phố đang nghiêm túc trong việc cải tổ không gian sống, chứ không chỉ xử lý các vấn đề theo kiểu vá víu ngắn hạn.
Thay vì chỉ lo ngại về sự bất tiện trước mắt, chúng ta cũng nên đặt câu hỏi ngược lại: Nếu không làm gì, thì 5 năm nữa, Hà Nội sẽ như thế nào? Khi đó, lượng xe máy sẽ tăng thêm bao nhiêu? Hạ tầng sẽ còn quá tải đến mức nào? Không khí sẽ còn ô nhiễm ra sao? Và con em chúng ta sẽ lớn lên trong một thành phố ra sao? Chúng ta không thể biết trước hết câu trả lời. Nhưng có một điều chắc chắn: nếu không bắt đầu thay đổi từ hôm nay, tương lai sẽ chỉ tệ hơn.
Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão, từ đêm nay đến ngày 13/6, khu vực Trung Trung Bộ và Bắc Tây Nguyên có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to, trên 200 mm.
Ở Hà Nội từng có một dòng xẩm rất đặc biệt - xẩm tàu điện gắn liền với tiếng chuông leng keng của phố cổ.
Hơn 96% người dân đồng thuận phương án sắp xếp tỉnh mới; Cảnh giác trước trò lừa đảo cài ứng dụng điện lực; Thủ tướng Israel Netanyahu tiếp Tổng thống Argentina tại Jerusalem;... là những thông tin đáng chú ý trong Chương trình Thời sự 9h00 hôm nay.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra lạc quan về hai ngày đầu tiên của vòng đàm phán thương mại mới giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra London, Anh.
Hà Nội mở đợt cao điểm “90 ngày, đêm” làm sạch dữ liệu hôn nhân; Dự án đầu tư xây dựng một phần tuyến đường 70: Vẫn chưa biết khi nào hoàn thành; Hà Nội thí điểm tổ chức lại giao thông phố Hàng Khoai, Cao Thắng; Xả súng tại trường học ở Áo, ít nhất 10 người thiệt mạng;... là những thông tin đáng chú ý trong bản tin hôm nay.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ Quốc hội lần thứ ba; Thành phố chỉ đạo tiếp tục kiểm tra trật tự xây dựng trong giai đoạn sắp xếp đơn vị hành chính; Ấn Độ đẩy mạnh xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm;... là những thông tin đáng chú ý trong bản tin hôm nay.
0