Iran, Israel chưa xác nhận lệnh ngừng bắn mà ông Trump công bố
Tổng thống Mỹ đã chúc mừng Iran và Israel về thỏa thuận ngừng bắn, nhưng không nước nào xác nhận thỏa thuận chấm dứt chiến tranh.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Iran và Israel đã nhất trí ngừng bắn “hoàn toàn và toàn diện”, lệnh này sẽ có hiệu lực trong vài giờ tới. Thông báo của Trump được đưa ra ngày 23/6, ngay sau cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran vào Căn cứ Không quân Al Udeid, nơi đồn trú của quân đội Mỹ tại Qatar.
“Với giả định rằng mọi thứ diễn ra như mong đợi, và thực tế là như vậy, tôi muốn chúc mừng cả hai quốc gia, Israel và Iran, vì đã có sức bền, lòng can đảm và trí thông minh để chấm dứt cái được gọi là 'cuộc chiến 12 ngày'”, ông Trump cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội. “Đây là một cuộc chiến có thể kéo dài trong nhiều năm và phá hủy toàn bộ Trung Đông, nhưng điều đó đã không xảy ra và sẽ không bao giờ xảy ra! Chúa phù hộ Israel, Chúa phù hộ Iran, Chúa phù hộ Trung Đông, Chúa phù hộ Mỹ và Chúa phù hộ thế giới!”.
Cả Israel và Iran đều chưa xác nhận thỏa thuận này.
Theo nhà phân tích về Trung Đông Omar Rahman, thông báo của ông Trump vẫn còn thiếu nhiều chi tiết, bao gồm cả việc liệu các cuộc đàm phán có diễn ra sau lệnh ngừng bắn hay không. Tuyên bố cho thấy Iran sẽ ngừng bắn vài giờ trước khi quân đội Israel kết thúc hoạt động của mình. Ông Rahman cáo buộc ông Trump trước đó đã “lừa dối”. Tổng thống Mỹ từng tái khẳng định cam kết ủng hộ giải pháp ngoại giao, chỉ vài giờ trước khi Israel phát động cuộc tấn công đầu tiên vào Iran.
Tuần trước, ông Trump cho biết ông sẽ quyết định trong vòng hai tuần liệu có can dự vào cuộc xung đột Israel - Iran hay không, nhưng lại tấn công Iran chỉ hai ngày sau đó.
Cũng theo nhà quan sát này, một cuộc tấn công lớn của Israel vào những giờ cuối cùng, bao gồm cả khả năng ám sát Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei có thể phá hỏng thỏa thuận này. “Nếu đó là hoạt động cuối cùng, liệu điều đó có đột nhiên chấm dứt chiến tranh không? Không, tất nhiên là không. Vì vậy, tôi không biết điều gì đang diễn ra”, ông nói.
Israel đã phát động một cuộc tấn công lớn vào Iran vào sáng sớm ngày 13/6 mà không có sự khiêu khích trực tiếp. Các quan chức Israel tuyên bố rằng các cuộc tấn công, khiến hàng trăm người thiệt mạng, là các cuộc tấn công “phủ đầu” nhằm vào các chương trình hạt nhân và tên lửa của Iran.
Trong làn sóng tấn công đầu tiên, Israel đã khiến một số tướng lĩnh Iran thiệt mạng.
Iran coi cuộc tấn công là hành vi xâm lược vô cớ, vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc và đáp trả bằng hàng trăm tên lửa gây ra sự tàn phá rộng khắp bên trong Israel.
Xung đột tiếp tục leo thang khi ngày 21/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố quân đội Mỹ đã thực hiện chiến dịch “Búa đêm” không kích chớp nhoáng vào ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran.
Ngày 23/6, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công tên lửa chưa từng có vào căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar để đáp trả các cuộc tấn công của Mỹ. Ông Trump đánh giá sự trả đũa của Iran là “yếu ớt”, ám chỉ rằng Mỹ sẽ không đáp trả.
Ông Liqaa Maki, một học giả tại Viện truyền thông Al Jazeera, cho biết Mỹ có thể không cần đáp trả các cuộc tấn công của Iran vào các căn cứ của mình nếu chúng không gây ra thương vong.
Phát biểu với Al Jazeera Arabic sau cuộc tấn công của Iran, ông Liqaa Maki nói: “Mỹ, sau cuộc tấn công quan trọng vào các cơ sở hạt nhân của Iran, cần phải biến thành tựu quân sự thành thành tựu chính trị được ghi nhận bằng một thỏa thuận”.
Ông lưu ý rằng Iran vẫn còn một lượng lớn uranium làm giàu cao cũng như bí quyết hạt nhân. “Vì vậy, trong vòng hai đến ba năm, Iran có thể tiếp tục hoạt động hạt nhân của mình nhưng không cần thanh tra. Họ có thể sản xuất bom mà thế giới không hề hay biết”, ông Maki nói. Đến giờ vẫn chưa rõ mức độ thiệt hại mà các cuộc tấn công gây ra cho chương trình hạt nhân của Iran. Iran khẳng định rằng họ không theo đuổi vũ khí hạt nhân, trong khi Israel được cho là có một kho vũ khí hạt nhân chưa được công bố.
