Tận dụng FTA ứng phó với bối cảnh thương mại toàn cầu
Việc tận dụng FTA không chỉ là cơ hội, mà còn là chiến lược cho các doanh nghiệp trong bối cảnh thương mại toàn cầu xáo trộn bởi thuế quan và căng thẳng địa chính trị.
Các doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp FDI tại Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đang đối mặt với hàng loạt các thách thức. Mỹ áp dụng hàng loạt thuế quan cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam: thuế cơ bản 10%, thuế đối ứng lên tới 46% với phần lớn nhóm hàng, cùng mức thuế 25% cho mặt hàng thép, nhôm. Bên cạnh đó, Trung Quốc, thị trường xuất khẩu số 1 của Việt Nam cũng tăng cường các rào cản kỹ thuật và kiểm tra hàng hóa tại cửa khẩu.
Công ty TNHH Việt Thắng Jeans có gần 40% sản phẩm dệt may xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Doanh nghiệp cho biết, hàng hóa vào Mỹ hiện đang chịu mức thuế 16%, cộng thêm mức thuế 46% mà Mỹ vừa công bố với hàng hóa Việt Nam, mức thuế xuất khẩu sẽ lên đến 62%. Một con số quá lớn đối với doanh nghiệp.
Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jeans cho biết: “Cuối năm 2024, chúng tôi tập trung về xuất khẩu ngay từ đầu năm để tránh thuế; tuy nhiên, việc ông Trump đánh thuế 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia từ 46,48 đến 49% ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động xuất khẩu”.
Không chỉ có các doanh nghiệp, các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp FDI tại Việt Nam cũng áp lực trước các mức thuế cao.
Ông Alexander Ziehe, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Đức tại Việt Nam cho hay: “Nhìn vào khảo sát chúng tôi đã thực hiện cùng với Mạng lưới Phòng Thương mại Đức toàn cầu, nhiều công ty đã bày tỏ sự lo ngại. Bởi vì họ là một phần của chuỗi cung ứng toàn cầu. Có thể khách hàng của họ bị ảnh hưởng, họ dự đoán rằng nhu cầu trong ngành sẽ giảm. Vì vậy, mối lo ngại là có thật trong một số ngành công nghiệp”.
Việt Nam đã tham gia 17 Hiệp định thương mại tự do FTA. Trong khi đó thị trường Mỹ chiếm 13% trong tổng số các thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Do vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, tận dụng các FTA với các thị trường khác, cùng với đổi mới sáng tạo đang là vấn đề đặt ra trong bối cảnh thương mại toàn cầu.
Theo các chuyên gia, điều quan trọng nhất là chuyển dịch chiến lược từ "tận dụng" sang "làm chủ" các FTA. Tức là không chỉ dựa vào ưu đãi thuế, mà cần chuẩn hóa sản xuất, minh bạch truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn xanh. Các FTA thế hệ mới đặt ra hàng loạt điều kiện phi thuế quan, nên doanh nghiệp nếu không cải tổ, sẽ khó giữ vững lợi thế lâu dài. Đa dạng hóa thị trường không chỉ là việc mở rộng đơn hàng, mà còn là chuyển đổi toàn diện về cách thức tiếp cận và xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu mới.