Iran và Israel sở hữu những loại chiến đấu cơ nào?
Máy bay chiến đấu của Israel
Israel hiện sở hữu các loại máy bay chiến đấu tiên tiến do Mỹ cung cấp. Trong đó, F-35I Adir do Lockheed Martin sản xuất riêng cho nước này có khả năng tàng hình trước radar, cho phép máy bay xâm nhập sâu vào lãnh thổ đối phương mà không bị phát hiện.
Đây là dòng máy bay chiến đấu duy nhất thuộc thế hệ thứ 5 đang được Israel vận hành, đồng thời là một trong số rất ít quốc gia ngoài Mỹ có quyền truy cập và tùy chỉnh sâu vào phần mềm và hệ thống tác chiến của F-35. Điều này cho phép không quân Israel tích hợp các công nghệ nội địa vào máy bay, từ hệ thống phòng vệ điện tử, phần mềm điều khiển, cho đến vũ khí dẫn đường chính xác cao.
Một thành phần cốt lõi của F-35I là radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA). Loại radar này có thể đồng thời theo dõi hàng chục mục tiêu trên không và dưới đất, cung cấp dữ liệu thời gian thực cho phi công và hệ thống chỉ huy. Kết hợp với hệ thống cảm biến hồng ngoại 360 độ (DAS – Distributed Aperture System), phi công có thể phát hiện và xử lý mối đe dọa từ mọi hướng mà không cần xoay đầu máy bay. F-35I còn được trang bị các gói tác chiến điện tử do ngành công nghiệp quốc phòng Israel phát triển – như hệ thống gây nhiễu radar, chống tên lửa, và tấn công mạng.
Bên cạnh F-35I, Israel vẫn duy trì và hiện đại hóa các dòng máy bay thế hệ 4+ như F-15I Ra’am và F-16I Sufa, được nâng cấp với hệ thống điện tử hàng không mới, màn hình hiển thị số hóa, khả năng mang bom thông minh và tầm hoạt động xa. Những chiếc F-15I vẫn đóng vai trò then chốt trong các nhiệm vụ tấn công tầm xa nhờ khả năng mang tải trọng vũ khí lớn.
Máy bay chiến đấu của Iran
Không quân Iran hiện đang vận hành một lực lượng máy bay chiến đấu đa dạng, trong đó chủ yếu là các dòng máy bay cũ được mua từ Mỹ trước năm 1979 hoặc từ Nga sau này, kết hợp với một số dòng máy bay nội địa dựa trên công nghệ nước ngoài. Dưới đây là tổng quan về những loại máy bay chiến đấu chủ lực của Iran:
F-14 Tomcat – “Báo đen” của Iran
Iran là quốc gia duy nhất ngoài Mỹ từng sở hữu F-14 Tomcat, loại máy bay đánh chặn tầm xa nổi tiếng do Mỹ phát triển. Trước Cách mạng Hồi giáo năm 1979, Iran mua 79 chiếc F-14 từ Mỹ, cùng với tên lửa không đối không AIM-54 Phoenix. Sau khi quan hệ với Mỹ bị cắt đứt, Iran mất nguồn cung linh kiện, nhưng vẫn duy trì và vận hành một số lượng F-14 đáng kể nhờ nỗ lực sửa chữa, sao chép và sản xuất phụ tùng trong nước.
Hiện nay, F-14 vẫn được Iran sử dụng như máy bay đánh chặn chủ lực. Các bản nâng cấp nội địa đã được tích hợp để thay thế hệ thống điện tử cũ, giúp F-14 tiếp tục hoạt động trong vai trò phòng thủ không phận.
MiG-29 – Chiến đấu cơ đa nhiệm từ Nga
Trong những năm 1990, Iran mua MiG-29 Fulcrum từ Nga để bổ sung vào lực lượng không quân. MiG-29 là máy bay chiến đấu đa nhiệm thế hệ 4, được thiết kế để đối đầu với các dòng F-16 của Mỹ. Với khả năng cơ động cao, tốc độ nhanh và hệ thống radar tương đối hiện đại thời điểm đó, MiG-29 giúp tăng cường đáng kể khả năng phòng không và kiểm soát không phận của Iran. Hiện nay, một số MiG-29 đã được nâng cấp nội địa nhưng khả năng còn hạn chế.
Saeqeh và Kowsar: Nỗ lực nội địa hóa F-5
Do không thể tiếp cận máy bay chiến đấu hiện đại, Iran đã chuyển hướng sang việc tự phát triển máy bay dựa trên nền tảng có sẵn. Hai dòng Saeqeh (Tia chớp) và Kowsar là sản phẩm nội địa dựa trên khung thân của F-5 Freedom Fighter, loại máy bay hạng nhẹ mà Mỹ từng cung cấp trước năm 1979.
Saeqeh được cải tiến với cánh đuôi kép và hệ thống điện tử mới. Kowsar, ra mắt năm 2018, là máy bay chiến đấu hoàn toàn do trong nước phát triển. Những máy bay này chủ yếu phục vụ huấn luyện và phòng không chiến thuật.
Su-24 và Su-22: Ném bom tầm trung chiến thuật
Iran cũng sở hữu một số lượng nhỏ Sukhoi Su-24 và Su-22, hai dòng máy bay ném bom chiến thuật tốc độ cao do Liên Xô phát triển. Su-24 có khả năng mang theo nhiều loại bom và tên lửa, thích hợp cho các nhiệm vụ tấn công mặt đất từ khoảng cách trung bình. Trong khi đó, Su-22 là phiên bản xuất khẩu của Su-17, với thiết kế cánh cụp cánh xòe linh hoạt.
Lực lượng máy bay chiến đấu của Iran là sự kết hợp giữa công nghệ cũ của Mỹ và Nga cùng với các nỗ lực nội địa hóa. Dù thiếu máy bay hiện đại, nhưng Iran vẫn duy trì được khả năng phòng thủ không phận nhờ sáng tạo trong sửa chữa, cải tiến và phát triển các dòng máy bay chiến đấu nhẹ nhằm phục vụ nhu cầu quốc phòng.
Sức mạnh không quân của Iran không dựa vào máy bay chiến đấu hiện đại mà nằm ở chiến lược phi đối xứng và khả năng tự chủ công nghệ. Phần lớn máy bay có người lái như F-14, MiG-29, Su-24 hay F-4 đều đã cũ, nhưng Iran vẫn duy trì hoạt động nhờ năng lực sửa chữa, nâng cấp nội địa và tự sản xuất linh kiện. Tuy nhiên, điểm nổi bật nhất của Iran hiện nay là lực lượng máy bay không người lái (UAV) ngày càng mạnh, với các mẫu như Shahed-129, Mohajer-6 và Shahed-136. UAV giúp Iran tấn công hiệu quả, tốn ít chi phí, khó bị phát hiện và có thể triển khai ồ ạt để gây quá tải hệ thống phòng thủ đối phương.
Bên cạnh đó, Iran sở hữu lực lượng tên lửa tầm xa hùng hậu như Fattah và Fateh-110, cho phép tấn công mục tiêu từ xa mà không cần dùng đến máy bay có người lái. Kết hợp UAV, tên lửa và một số máy bay chiến đấu truyền thống, Iran xây dựng một mô hình không quân linh hoạt, không hiện đại về công nghệ nhưng hiệu quả trong thực tế. Chiến lược này giúp Iran duy trì sức răn đe đáng kể dù bị hạn chế bởi cấm vận và không có máy bay thế hệ 5.
Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei bổ nhiệm thêm một loạt chỉ huy quân đội mới, sau khi nhiều tướng lĩnh hàng đầu thiệt mạng trong các cuộc không kích.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump cân nhắc bổ sung thêm 36 quốc gia vào danh sách có công dân bị cấm nhập cảnh vào Mỹ trong thời gian tới.
Cuộc xung đột đẫm máu giữa Israel và Iran đã bước sang ngày thứ tư, với số thương vong tiếp tục tăng cao ở cả hai phía.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu đã có cuộc diện đàm với Thủ tướng Israel vào ngày 15/6, tuyên bố rằng đàm phán là cần thiết để giải quyết khủng hoảng Israel-Iran.
Trận động đất mạnh 6,1 độ xảy ra tại Peru ngày 15/6 khiến ít nhất 6 người thương vong.
Ấn Độ đã bắt đầu mở cửa trở lại các điểm du lịch nổi tiếng tại khu vực Kashmir, sau 2 tháng xảy vụ tấn công khiến 26 người thiệt mạng tại khu vực Pahalgam.
0