'Bắt cóc online' - nguy hiểm mới từ thế giới ảo
Tội phạm mạng ngày càng tinh vi khi sử dụng kịch bản “bắt cóc online” để điều khiển nạn nhân từ xa, biến họ thành người tự tống tiền gia đình.
Mỗi gia đình cần chủ động cảnh báo, trang bị kiến thức và kỹ năng phòng ngừa cho con em mình, để không ai phải trở thành nạn nhân trong một kịch bản "bắt cóc online”.
Thủ đoạn lừa đảo
Chỉ trong tích tắc, nếu không có sự can thiệp kịp thời từ gia đình và lực lượng chức năng, một cô gái trẻ 19 tuổi đã có thể không bao giờ được trở về với gia đình. Cô đã cắt liên lạc với người thân, chủ động đi đến đến địa điểm do các đối tượng chỉ định là một bến xe khách ở tỉnh Tây Ninh. Tất cả bắt đầu từ một cuộc gọi video vào cuối tháng 5/2025 của những kẻ mạo danh Công an. Chúng dựng nên câu chuyện nạn nhân có liên quan đến một vụ án ma túy nghiêm trọng và yêu cầu cô gái phải “hợp tác điều tra”, chuyển tiền và giữ tuyệt đối bí mật.
Từng bước một, các đối tượng thao túng tâm lý, khiến nạn nhân rơi vào trạng thái hoảng loạn. Cô gái đã cắt đứt liên lạc với gia đình, giấu điện thoại, di chuyển theo hướng dẫn, tin rằng mình đang “chứng minh vô tội” trước cơ quan điều tra. Nhưng thực chất, nạn nhân đang từng bước bị đẩy vào một cái bẫy đã được dựng sẵn.
"Mặc dù em đã được cảnh báo từ gia đình, nhưng khi nghe như vậy, em khá bất ngờ và vẫn còn đang run", nạn nhân kể. Mẹ nạn nhân cũng bàng hoàng cho biết, sự tinh vi của các đối tượng làm chị sợ hãi vô cùng.
Qua vụ việc, có thể thấy rõ, tội phạm mạng ngày càng tinh vi. Không chỉ dừng lại ở lừa đảo chiếm đoạt tài sản, chúng dựng kịch bản “bắt cóc online”, điều khiển nạn nhân từ xa, biến họ thành người tự tống tiền gia đình, thậm chí đưa vào nguy cơ bị buôn bán người xuyên quốc gia.
Cảnh báo từ Công an
Không chỉ xảy ra đơn lẻ, các vụ "bắt cóc online" hiện đang lan rộng khắp nơi, với cùng một kịch bản được dàn dựng bài bản: giả danh cơ quan pháp luật, đe dọa tinh thần, cô lập nạn nhân, rồi tiến tới chiếm đoạt tài sản hoặc đẩy họ vào hành trình mất tích bí ẩn.
Tại Hà Nội, Công an vừa tiếp nhận trình báo về trường hợp một học sinh lớp 10 bị lừa tắt điện thoại, thuê phòng trọ ẩn náu, đồng thời quay clip "cầu cứu" gửi về cho bố mẹ để đòi 200 triệu đồng chuộc thân.
Ở TP.HCM, một sinh viên đại học năm nhất nhận được cuộc gọi từ người xưng là điều tra viên, yêu cầu cài phần mềm xác minh lý lịch. Chỉ vài phút sau, toàn bộ danh bạ trong điện thoại của em bị khai thác, kèm theo video "nhận tội" được dựng sẵn, gửi về cho gia đình.
Những vụ việc trên, dù khác nhau về địa điểm, nhưng đều chung một điểm: kịch bản dựng sẵn, đánh vào tâm lý sợ hãi, điều khiển nạn nhân từ xa.
Qua các vụ việc trên, khi phát hiện dấu hiệu bất thường, người dân cần báo ngay cho cơ quan chức năng để được hỗ trợ.
Trung tá Hà Huy Bình, Trưởng Công an xã Quảng Oai (TP. Hà Nội) cảnh báo: “Các đối tượng sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn, khiến người dân tin tưởng; hoặc đe doạ để họ giao nộp tài khoản, chuyển tiền cho các đối tượng. Các đối tượng sử dụng công cụ viễn thông cũng như các tài khoản ảo, dẫn đến rất nhiều khó khăn trong công tác điều tra, phá án, thu hồi tài sản trả cho người bị hại".
Dấu hiệu nhận biết cuộc gọi lừa đảo:
- Cuộc gọi từ số lạ tự xưng là công an, viện kiểm sát;
- Gửi ảnh chụp “giấy triệu tập”, “lệnh bắt” không dấu đỏ;
- Yêu cầu giữ bí mật, cách ly gia đình, cài phần mềm lạ;
- Đe dọa truy tố, bắt giam nếu không chuyển tiền “giải trình”..
Đồng hành cùng con trong thế giới số
Theo khảo sát của Google thực hiện năm 2022, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại di động là 9, trên thế giới là 13. Vậy trẻ em nước ta có điện thoại sớm hơn 4 năm so với trẻ em trên thế giới. Những con số này là hồi chuông cảnh báo về mức độ tiếp xúc sớm và thường xuyên của trẻ với không gian mạng - nơi tiềm ẩn hàng loạt cạm bẫy nguy hiểm.
Chị Phạm Thị Nghĩa (phường Xuân Đỉnh, Hà Nội) cho rằng: “Tôi là phụ huynh học sinh đang ở độ tuổi 14, 15 tuổi, khi nghe những sự việc như vậy rất hoang mang, tự bản thân mình phải chủ động tìm cách bảo vệ cho con mình. Phụ huynh cần để ý đến các con mình nhiều hơn”.
Từ thực tế có thể thấy, đối tượng bị nhắm tới phần lớn là học sinh, sinh viên và người trẻ ít kinh nghiệm sống. Các em dễ bị tổn thương hơn nếu thiếu sự quan tâm từ gia đình, có tâm lý nổi loạn hoặc từng bị lạm dụng. Với đặc điểm tâm lý tuổi mới lớn, các em rất tò mò, thích khám phá nhưng thiếu kinh nghiệm sống và kỹ năng nhận diện nguy cơ.
Sức hút từ thế giới ảo - nơi có thần tượng, bạn bè, người lạ luôn sẵn sàng lắng nghe - khiến không ít trẻ sống thu mình, giấu bí mật với cha mẹ, trong khi lại dễ mở lòng với người lạ. Đó chính là kẽ hở để tội phạm công nghệ thâm nhập và thao túng.
Ông Đỗ Dương Hiển, chuyên gia bảo vệ trẻ em - Tổ chức Childfund tại Việt Nam cho hay: "Có một thực tế hiện nay, nhiều trẻ không có đủ niềm tin, không có chỗ dựa ngay trong chính gia đình của mình; sự kết nối của trẻ với gia đình dường như là ăn, ngủ, nghỉ cùng với sự nhắc nhở. Chúng ta có tâm lý đổ lỗi cho con, khiến trẻ không dám tiết lộ những vấn đề mà trẻ đang có hay tìm kiếm sự giúp đỡ. Theo thống kê của chúng tôi, có 70% trẻ sẽ không hỏi đến sự giúp đỡ của gia đình".
"Bố mẹ cần làm gương cho con trong những hành vi ứng xử trên mạng. Bên cạnh đó là duy trì sự kết nối từ nhỏ, khi các con đã lớn yêu cầu con chia sẻ thì quá muộn. Cần cho con biết, gia đình là nơi đầu tiên sẽ cho con sự giúp đỡ vô điều kiện", chuyên gia Hiển đưa ra lời khuyên cho các bậc phụ huynh.
"Bắt cóc online" là hiểm họa có thật, tinh vi và khó lường. Trẻ em với sự non nớt và nhạy cảm sẽ tiếp tục là nạn nhân nếu không được trang bị “lá chắn số” vững vàng từ gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Phụ huynh cần đóng vai trò trung tâm trong việc nuôi dưỡng cảm xúc, tăng sức đề kháng tâm lý và đồng hành cùng con trong thế giới số ngày càng phức tạp.
