Ấn Độ vẫn mua dầu Nga bất chấp đe dọa từ Mỹ
Ấn Độ vẫn sẽ tiếp tục nhập khẩu dầu từ Nga bất chấp cảnh báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng áp thuế 100% đối với các quốc gia mua dầu từ Nga.
Trả lời báo giới hôm 1/8, ông Trump cho biết, ông "nghe nói rằng Ấn Độ sẽ không còn mua dầu từ Nga". Thông tin này được đưa ra sau khi ông Trump áp mức thuế mới 25% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Ấn Độ sang Mỹ, đồng thời cảnh báo nước này sẽ phải đối mặt thêm các hình phạt liên quan đến việc mua vũ khí và dầu mỏ từ Nga.
Tuy nhiên, các nguồn tin từ New Delhi khẳng định, hiện chưa có thay đổi nào trong chính sách. “Đây là các hợp đồng mua dầu dài hạn. Không thể đơn giản nói dừng là dừng ngay được." - một quan chức Ấn Độ nói.
Một nguồn tin khác cho rằng, việc Ấn Độ nhập khẩu dầu từ Nga thời gian qua đã góp phần giúp thị trường dầu toàn cầu tránh được đợt tăng giá mạnh, bất chấp các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với ngành dầu mỏ Nga.
Không giống như dầu từ Iran hay Venezuela, dầu thô Nga không bị áp lệnh trừng phạt trực tiếp. Ấn Độ cũng mua dầu Nga với giá thấp hơn mức trần giá mà Liên minh châu Âu (EU) đã áp đặt, nguồn tin cho biết.
Tờ The New York Times cũng dẫn lời hai quan chức cấp cao Ấn Độ khẳng định không có sự thay đổi nào trong chính sách nhập khẩu dầu của chính phủ.
Tại cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Sáu 1/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal nhấn mạnh, mối quan hệ với Nga là “ổn định và đã được kiểm chứng qua thời gian”. Ông cho biết, Ấn Độ luôn đánh giá kỹ lưỡng tình hình toàn cầu và diễn biến thị trường năng lượng trước khi đưa ra quyết định về nguồn cung. “Tất cả đều dựa trên điều kiện thị trường, các đề xuất có sẵn và bối cảnh địa chính trị hiện tại”, ông Jaiswal nói.
Ông Randhir Jaiswal cho biết, New Delhi đang xem xét kỹ lưỡng các phương án đảm bảo an ninh năng lượng. “Chúng tôi đánh giá những gì có sẵn trên thị trường, những gì được chào bán và cả bối cảnh địa chính trị toàn cầu hiện nay” - ông Jaiswal nói.
Theo TASS, một nguồn tin trong chính phủ Ấn Độ khẳng định, Ấn Độ mua các nguồn năng lượng từ Nga theo đúng tất cả các chuẩn mực quốc tế và dầu của Nga chưa bao giờ bị trừng phạt.
"Việc Ấn Độ mua dầu Nga vẫn hoàn toàn hợp pháp và nằm trong phạm vi chuẩn mực quốc tế. Dầu của Nga chưa bao giờ bị trừng phạt và hiện cũng không bị Mỹ hay EU trừng phạt. Các công ty dầu khí Ấn Độ luôn tuân thủ mức giá trần do Mỹ khuyến nghị là 60 USD/thùng đối với dầu của Nga” - nguồn tin cho biết thêm. Đồng thời, nguồn tin chỉ ra, mức giá trần với dầu của Nga mà EU vừa công bố gần đây là 47,6 USD/thùng sẽ có hiệu lực vào tháng 9.
Truyền thông Ấn Độ tiết lộ, các công ty như Indian Oil Corp, Bharat Petroleum và Hindustan Petroleum tiếp tục mua dầu từ Nga và các cuộc đàm phán đang được tiến hành để thực hiện các giao dịch giao hàng vào tháng 9.
Tại sao Ấn Độ khó chuyển hướng khỏi nguồn cung dầu Nga?
Ấn Độ hiện phụ thuộc nặng nề vào nhập khẩu năng lượng để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của hơn 1 tỷ dân, với sản lượng nhập khẩu hơn 1 triệu thùng dầu mỗi ngày.
Ấn Độ chỉ bắt đầu mua dầu với số lượng lớn từ Nga - quốc gia xuất khẩu dầu lớn thứ hai thế giới, kể từ năm 2022. Nước này đã trở thành nhà nhập khẩu dầu hàng đầu của Nga sau khi châu Âu - vốn là khách hàng lớn nhất của Nga, áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga do các hành động quân sự của Moscow ở Ukraine. Tập đoàn dầu khí khổng lồ Rosneft của Nga nắm giữ cổ phần lớn tại một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất Ấn Độ.
Theo dữ liệu của chính phủ Ấn Độ, hiện Ấn Độ phụ thuộc 35% vào lượng dầu nhập khẩu từ Nga trị giá 50,2 tỷ USD trong năm tài chính 2024-2025.
Các nhà phân tích cảnh báo rằng, chi phí nhập khẩu của Ấn Độ có thể tăng thêm 9 đến 11 tỷ USD nếu nước này buộc phải chuyển hướng khỏi nguồn cung dầu mỏ từ Nga.
“Về mặt tài chính, những tác động này là rất đáng kể. Nếu mất đi mức chiết khấu 5 USD/thùng trên 1,8 triệu thùng/ngày, chi phí nhập khẩu của Ấn Độ có thể tăng thêm 9-11 tỷ USD mỗi năm. Nếu giá dầu thế giới tiếp tục tăng do nguồn cung từ Nga giảm, chi phí có thể còn cao hơn nữa”, theo báo cáo của công ty phân tích và dữ liệu toàn cầu Kpler. Kpler dự đoán, nếu Ấn Độ không mua dầu Nga, nước này có thể chuyển hướng sang khu vực khác như Trung Đông, Tây Phi, Mỹ Latin hoặc thậm chí là Mỹ.
Theo các chuyên gia, trong khi các nhà máy lọc dầu quốc doanh hiện kiểm soát hơn 60% trong tổng công suất lọc dầu 5,2 triệu thùng/ngày của Ấn Độ, nhưng các nhà máy lọc dầu tư nhân có liên hệ với Nga mới là khách hàng mua gần 60% trong tổng số 1,8 triệu thùng dầu nhập khẩu từ Nga mỗi ngày của Ấn Độ trong nửa đầu năm 2025.
Mặc dù chính phủ Ấn Độ khẳng định đã đa dạng hóa các nguồn cung ứng và tự tin có thể đáp ứng nhu cầu dầu mỏ nếu nguồn cung từ Nga bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt thứ cấp, nhưng việc phải chuyển hướng khỏi nguồn cung từ Nga sẽ khiến các nhà máy lọc dầu Ấn Độ đối mặt với chi phí cao hơn và cạnh tranh quyết liệt hơn trên thị trường Trung Đông và Đại Tây Dương. Hơn nữa, quá trình này - nếu có diễn ra - sẽ cần thời gian, chứ không thể trong “một sớm một chiều”.
Nga có thể phản ứng như thế nào?
JP Morgan cho biết, Nga có khả năng chuyển hướng khoảng 0,8 triệu thùng dầu mỗi ngày sang Ai Cập, Malaysia, Pakistan, Peru, Brunei, Nam Phi và Indonesia.
Các nhà phân tích lo ngại rằng, Nga có thể đóng cửa đường ống dẫn dầu Caspian Pipeline Consortium (CPC) từ Kazakhstan - nơi các công ty dầu mỏ lớn của Mỹ là Chevron và Exxon có cổ phần đáng kể.
Hãng tin Reuters cho biết thêm rằng, sau khi đường ống dẫn dầu CPC đóng cửa, phương Tây sẽ gánh chịu hậu quả của việc giá dầu tăng cao. Những công ty dầu mỏ Exxon, Chevron, Shell, ENI và TotalEnergies hiện cung cấp tới 1 triệu thùng dầu mỗi ngày thông qua tuyến đường ống CPC.
"Nếu chúng ta gặp phải những khó khăn đáng kể và nghiêm trọng trong việc xuất khẩu dầu của Nga và Tổng thống Vladimir Putin đóng cửa CPC, giá dầu có thể vượt quá 80 USD/ thùng và thậm chí còn cao hơn nữa", nhà phân tích Neil Crosby của Sparta Commodities cho biết.
Cơ quan này lưu ý rằng, việc ngừng cung cấp đồng thời qua CPC và từ Nga sang Ấn Độ sẽ dẫn đến gián đoạn nguồn cung khoảng 3,5 triệu thùng mỗi ngày cho thị trường, chiếm 3,5% khối lượng toàn cầu. Đường ống CPC đi qua lãnh thổ Nga và liên doanh này đã xung đột với Moscow, nơi đã ra lệnh cho đường ống này tạm dừng hoạt động trong nhiều ngày vào năm 2022 và 2025 với lý do là các quy định về môi trường và tàu chở dầu.
JP Morgan nhận định: "Chính quyền Trump, giống như những người tiền nhiệm, có thể sẽ thấy việc trừng phạt quốc gia xuất khẩu dầu lớn thứ hai thế giới sẽ đồng nghĩa với việc làm giá dầu tăng vọt".
