Về Hà Nội ăn ốc luộc với sung
Tôi nhớ những năm tôi còn sống ở đất nước Singapore, hầu như món ăn Việt nào tôi cũng có thể tìm mua nguyên liệu và mày mò chế biến cho thỏa cơn thèm. Thế nhưng riêng món ốc luộc, dù thèm đến mấy, tôi cũng chỉ biết vùi cơn thèm vào những tấm hình trên mạng, bụng bảo dạ cố chờ tới ngày về Hà Nội, nhất định phải rủ chúng bạn đi ăn cho đã đời. Bởi kiếm đâu ra ốc gạo, ốc đá, ốc mít... ở xứ văn minh, hiện đại này.
Những con ốc chỉ sống ở mương, ao, hồ và ruộng đồng các vùng nông thôn. Năm 2014, dù lùng khắp Sài Gòn, tôi cũng đành ngậm ngùi chẳng kiếm được quán nào bán món ốc luộc chân phương. Ngày xưa, trẻ con nông thôn vừa chăn trâu vừa tranh thủ mò cua bắt ốc. Đói ăn nên trời cho con gì, người ăn con đó. Thế mà mấy năm lại đây nó lại trở thành món ăn chơi phổ biến ngập khắp các con đường ở Thủ đô và các thành phố lớn như Đà Nẵng, Sài Gòn... và còn là thứ khiến những người con xa xứ như tôi phải khắc khoải nhớ thương, thèm thuồng.
Hồi tôi còn nhỏ, vào những ngày mưa mùa hè nhiều ốc, mẹ tôi thường mua về vài cân để ăn sau bữa tối. Mẹ bảo muốn chọn ốc ngon, béo, phải tránh thời gian sinh sản của ốc là đầu hoặc cuối tháng. Lúc ấy, ốc vừa gầy vừa dai lại nhiều ốc con, ăn sạn.
Ốc mua về, mẹ thường ngâm bằng nước vo gạo, bỏ thêm đôi quả ớt hiểm cắt dọc. Ngâm vài tiếng, ốc nhả hết đất bùn sạch bong. Những hôm ấy, chị em tôi thường giục bố mẹ ăn cơm sớm và cũng ăn ít hơn bình thường để dành bụng lát còn chiến hết mấy cân ốc kia. Trái với sự háo hức của mấy mẹ con, bố tôi tỏ ra không quan tâm gì cho lắm. Không phải vì ông không thích ăn ốc mà vì ông không còn bàn tay phải. Mà cái thú vui khi ăn ốc chính là tay trái vội vàng nhón một con ốc nóng bỏng từ cái nồi toả hơi nghi ngút còn tay phải cầm cái gai bưởi để lể ốc.
Nói tới ốc luộc thì không thể bỏ qua sả, gừng và lá chanh. Ốc sau khi rửa sạch được mẹ bỏ vào nồi đã lót sẵn mấy cây sả đập dập, vài cái lá bưởi rồi chỉ cần cho xíu nước là đủ. Khi luộc ốc, người ta kỵ dùng đũa đảo hoặc mở vung nồi nhiều lần để kiểm tra. Đảo sẽ làm con ốc bị đứt ruột, khi lể không lôi được toàn bộ con ốc ra. Mà ốc ngon và béo ở cái thân chứ lể được mỗi cái đầu thì phí cả con ốc. Cứ để nồi ốc trên bếp đến khi sôi, hơi nước bốc lên nghi ngút tỏa mùi thơm ngào ngạt chừng vài phút là tắt bếp.
Trong thời gian đó, tôi sẽ làm nước chấm. Ốc luộc ngon phải có chén nước mắm gừng sả lá chanh. Nước mắm loại ngon không cần bỏ thêm đường hay pha nước lọc. Nước mắm chấm ốc phải mằn mặn mới hợp. Đầu sả xắt lát mỏng không bằm. Gừng đập dập băm nhỏ cùng ớt. Lá chanh cuộn tròn thái chỉ mỏng như khi thái rắc lên đĩa gà luộc chặt. Xong xuôi bỏ hết vào chén nước mắm mặn. Ngửi mùi chén nước chấm ấy là dạ dày réo ầm ĩ ngay. Chưa có ốc để ăn thì cứ phải chấm đầu đũa mút liên tục cho đỡ thèm.
Vì sao sả không được băm? Bởi cái thú ăn ốc là khi nhúng ruột con ốc béo ú vào chén nước chấm thì phải khoắng khoắng để móc cả sả gừng lá chanh vào. Bỏ con ốc có kèm sả gừng lá chanh vào miệng mới thẩm được cái ngon của món ốc luộc.
Ăn ốc luộc phải ăn kèm sung muối mới đủ vị. Sung muối muốn ngon phải chọn sung nếp bởi sung nếp giòn, có vị ngọt và ít chát. Tốt nhất nên lựa nguyên chùm, trái tròn đều, không bị dập. Sung đem về rửa sạch, thái lát mỏng vừa rồi ngâm nước muối loãng cho hết mủ và đỡ chát. Sau đó mới vớt ra để ráo và trộn cùng hỗn hợp gồm nước lọc hòa với nước mắm, muối, đường và nước cốt chanh cùng tỏi ớt băm nhỏ. Sung muối xổi trong khoảng một tiếng là có thể ăn được luôn. Cho vào miệng con ốc béo đẫy có gừng xả ớt lại gắp vài miếng sung muối giòn giòn chua ngọt thêm vị chát ăn kèm thì đúng điệu.
Sơn hào hải vị chưa chắc đã khiến người ta nhớ và thòm thèm như cái món ốc luộc đi kèm sung muối này. Vậy mới thấy ngày xưa tuy đói kém mà đời sống ăn uống của ông bà ta lại phong phú và tinh tế, thú vị lắm chứ. Bảo sao bây giờ ăn chán của ngon vật lạ rồi, người ta lại quay về thèm những món ăn dân giã từ thuở cơ hàn. Tôi tự hỏi liệu có phải chỉ vì hoài niệm, vọng cổ hay không? Tôi nghĩ đặc sản vùng miền không chỉ mang đậm câu chuyện văn hoá địa phương mà nó còn thể hiện gu ăn uống vô cùng tinh tế, cầu kỳ của người dân dù những nguyên liệu chẳng phải thứ cao sang gì.
Hồi học đại học, lũ chúng tôi rủ nhau đi ăn ốc thì trên bàn phải có thêm chai rượu trắng mới phê. Ốc tính hàn, ăn nhiều dễ lạnh bụng. Dù khi luộc đã có sả, gừng cân bằng nhưng vừa ăn ốc vừa nhấp thêm chén rượu cay nồng, đặc biệt vào mùa đông lành lạnh thì sướng hết nấc. Các quán ốc ngày đó thường bán kèm cả nem chua rán và trứng cút lộn để có thêm món lai rai cho đám thanh niên.
Từ đó, nhắc tới các món ăn vặt Hà Nội, giới trẻ không thể bỏ qua combo ốc luộc, nem chua rán và trứng cút lộn. Ngày nay, tuy hầu hết quán ốc ở Hà Nội đã học Sài Gòn mà bổ sung vào menu đa dạng các món ốc biển với đầy đủ các loại nước sốt thì giới trẻ vẫn còn rất nhiều người chẳng quản công tìm đến những quán ốc lâu năm trung thành với món ốc luộc đơn giản.
Nếu bạn muốn trải nghiệm không khí ăn ốc luộc của ngày xưa, tôi gợi ý một số quán ở khu tập thể Thành Công, Kim Liên hay Đặng Văn Ngữ… Đây đều là những quán đã có tuổi đời vài chục năm vô cùng thân thuộc với thế hệ 8x, 9x trở về trước. Mỗi lần về Hà Nội, dù bận mấy, tôi cũng phải rủ một, hai đứa bạn thân tới quán cũ cà kê ăn ốc.
Chỉ nghĩ tới món ốc luộc giản đơn thôi mà bao nhiêu ký ức ùa về. Ký ức từ những ngày thơ bé, những năm sinh viên, giai đoạn sống và làm việc ở Hà Nội hình như lúc nào cũng phảng phất hương thơm của nồi ốc luộc cùng những cuộc trò chuyện rôm rả bên những người thân yêu. Cái hương thơm bịn rịn của làng quê nước Việt vẫn thường kéo tôi về với những da diết nhớ thương.
Đan Ngọc
Nguyễn Khuyến nổi bật lên như một cây bút tiêu biểu vào cuối thế kỷ XIX. Ông không chỉ làm giàu cho kho tàng thơ ca dân tộc bằng chất liệu Nôm, mà còn gửi gắm vào đó những giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện một tấm lòng yêu nước thầm lặng nhưng bền bỉ.
Sẽ xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương trong sáng 21/4; Triệt phá đường dây mua bán trái phép ma tuý liên tỉnh; Cảnh giác thủ đoạn giả mạo người nổi tiếng nhằm trục lợi;... là những thông tin đáng chú ý trong Bản tin 141 hôm nay.
Chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến hi vọng về sự phục hồi của thị trường thời trang xa xỉ trong năm nay trở nên xa vời, đe dọa sự sụt giảm nhu cầu đối với các mặt hàng thời trang, kim cương và đồng hồ cao cấp.
Bộ ba quyền lực tuyển chọn diễn viên cho “Huyền tình Dạ Trạch” là ai?; Trương Ngọc Ánh hợp tác với đoàn làm phim Mỹ trong “Chrysalis”; Đông Nhi trở lại với album “Theater Of Dreams”; Noo Phước Thịnh - Hồ Ngọc Hà sẽ có kết hợp đặc biệt trong concert;... là những thông tin đáng chú ý trong bản tin Thế giới Showbiz hôm nay.
Từ lâu, những buổi tập thể dục nhịp điệu buổi tối đã trở thành một nét quen thuộc của người dân Thủ đô. Không chỉ là cách để rèn luyện sức khỏe, đây còn là khoảng thời gian để mọi người tái tạo năng lượng, kết nối và tận hưởng không khí trong lành sau một ngày bận rộn.
Hội thảo khoa học quốc gia về Đại thắng mùa Xuân 1975; Hà Nội: GRDP Quý I/2025 tăng cao nhất trong 5 năm qua; Ứng dụng số hóa trong kinh doanh xăng, dầu trước ngày 30/4; DHL tạm dừng chuyển hàng toàn cầu trên 800 USD cho người tiêu dùng Mỹ;... là những thông tin đáng chú ý trong chương trình Thời sự 19h00 hôm nay.
0