Thách thức bủa vây kinh tế châu Âu | Nhìn ra thế giới | 16/09/2023

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa được tạp chí Time vinh danh trong danh sách “100 người có ảnh hưởng nhất năm 2025”. Đây là lần thứ 7 ông lọt vào danh sách này. Tạp chí Time lập luận rằng "không có Tổng thống hiện đại nào nắm quyền kiểm soát chính phủ Mỹ một cách mạnh mẽ như ông".

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy kế hoạch áp thuế đối với nhiều mặt hàng quan trọng như chất bán dẫn, thiết bị điện tử để khôi phục sản xuất trong nước. Tuy nhiên, việc chuyển dịch dây chuyền sản xuất từ các nước khác về Mỹ không phải là điều dễ dàng.

Những động thái của chính quyền Tổng thống Trump đối với ngành giáo dục đang làm dấy lên lo ngại về việc chấm dứt vị thế lãnh đạo của Mỹ trong nghiên cứu và khoa học, thể hiện rõ mâu thuẫn đang leo thang giữa chính quyền của Tổng thống Trump và nhiều trường đại học ở Mỹ.

Từng được mệnh danh là “công xưởng thế giới”, Trung Quốc hiện nay đang chuyển mình thành cường quốc công nghệ cao. Từ một nền kinh tế gia công, Trung Quốc đang từng bước trở thành cường quốc công nghệ cao – nơi không chỉ lắp ráp mà còn phát minh, thiết kế và định hình tiêu chuẩn của tương lai.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều bất ổn, Trung Quốc bước vào năm 2025 với tâm thế chủ động, tự tin và định hướng rõ ràng. Những thành tựu sơ bộ trong quý I phần nào cho thấy nền kinh tế nước này vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định, cơ cấu chuyển dịch tích cực, đổi mới công nghệ diễn ra mạnh mẽ - phản ánh rõ nét mô hình phát triển mang “đặc sắc Trung Quốc”.

Mỹ đang đối mặt với một đợt bùng phát dịch sởi nghiêm trọng, với số ca nhiễm tăng vọt cùng một số trường hợp tử vong, gây lo ngại sâu sắc trong cộng đồng y tế cũng như công chúng. Các quan chức y tế công cộng đang tích cực truyền thông nhằm khuyến khích phụ huynh đưa trẻ đi tiêm phòng, đồng thời bác bỏ những thông tin sai lệch về vaccine.

Theo giới quan sát, việc ông Trump tạm dừng kế hoạch áp thuế đối ứng đánh dấu sự khởi đầu cho khả năng chính quyền Mỹ sẽ từ bỏ lập trường thương mại cứng rắn, nhưng vẫn để lại sự không chắc chắn đối với sự ổn định của kinh tế toàn cầu trong dài hạn.

Những động thái “ăn miếng trả miếng” về thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc đang đẩy hai siêu cường này vào một cuộc chiến thương mại bế tắc, được dự báo sẽ gây tổn hại nghiêm trọng với cả hai bên và tác động không nhỏ đối với kinh tế toàn cầu.

Vào lúc 0h01 ngày 9/4, theo giờ miền Đông (tức 11h01 ngày 10/4, theo giờ Việt nam), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ đã chính thức triển khai kế hoạch thu thuế nhập khẩu theo sắc lệnh thuế đối ứng áp dụng với 86 quốc gia. Liệu ông Trump sẽ đi xa đến đâu trong cuộc chiến thuế quan và thế giới sẽ phải làm gì để hạn chế những tác động từ chính sách thương mại căng thẳng của Mỹ?

Tổng chi phí của chiến dịch quân sự của quân đội Mỹ nhằm tấn công lực lượng Houthi ở Yemen đã tăng lên gần 1 tỉ USD trong chưa đầy 3 tuần, trong khi phạm vi hiệu quả lại không lớn để có thể ảnh hưởng năng lực quân sự của đối phương.

Thuế quan của Mỹ đối với ô tô nhập khẩu đã chính thức có hiệu lực. Dựa trên mã các mặt hàng chịu thuế được Mỹ công bố, các chuyên gia phân tích, mức thuế quan ô tô của chính quyền ông Trump sẽ có tác dụng lên 460 tỉ USD giá trị xe và phụ tùng ô tô nhập khẩu hằng năm.

Những tác động khi Mỹ cắt giảm viện trợ nước ngoài của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) không chỉ giới hạn trong các quốc gia nhận viện trợ, mà còn khiến dịch bệnh có thể bùng phát trở lại trên toàn cầu. Cơ quan phòng chống AIDS của Liên hợp quốc cảnh báo nếu nguồn tài trợ không được khôi phục, số người bị cướp đi sinh mạng do HIV/AIDS có thể tăng gấp 10 lần trong 4 năm tới.

Bà Marine Le Pen, lãnh đạo đảng cực hữu của Pháp đã bị tuyên án bốn năm tù và phải nộp phạt 100.000 euro do liên quan đến vụ biển thủ công quỹ của Nghị viện châu Âu để trả lương cho nhân viên; đồng thời bị cấm tranh cử trong thời gian 5 năm. Bản án đối với bà Le Pen là đòn giáng mạnh vào tham vọng tranh cử tổng thống của bà, gây chấn động khắp chính trường Pháp.

Chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tạo ra một cú sốc lớn đối với thương mại toàn cầu. Với khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết", ông Trump áp đặt hàng loạt mức thuế cao lên hàng hóa nhập khẩu, nhằm bảo vệ và thúc đẩy sản xuất nội địa, bù đắp khoản thâm hụt nợ công của Mỹ. Sâu xa hơn, Mỹ muốn dùng công cụ thuế để gây sức ép, buộc các đối tác thương mại phải đàm phán lại theo hướng có lợi hơn cho Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch áp thuế thương mại toàn diện từ 10%, cao nhất tới 50%, đối với các đối tác thương mại của Mỹ. Động thái này vấp phải sự chỉ trích của nhiều quốc gia và khu vực, gây lo ngại về nguy cơ leo thang cuộc chiến thương mại toàn cầu nếu các đối tác thương mại của Mỹ quyết định thực hiện các biện pháp đáp trả.

Tương lai thỏa thuận đất hiếm giữa Mỹ và Ukraine tiếp tục mờ mịt khi cả hai bên đều cáo buộc nhau gây khó dễ cho nhau. Trong khi Mỹ cáo buộc Ukraine đang cố gắng rút khỏi thỏa thuận, Ukraine cũng nhiều lần chỉ trích việc Mỹ liên tục thay đổi các điều khoản. Tương lai của thỏa thuận này đi đến đâu đang là một câu hỏi lớn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ngày 2/4 sẽ áp thuế quan có đi có lại (hay còn gọi là thuế đối ứng) với tất cả các quốc gia, dập tắt hy vọng rằng chỉ những nền kinh tế có sự mất cân bằng thương mại lớn nhất với Mỹ mới bị nhắm mục tiêu. Chính phủ các nước khẩn trương áp dụng các biện pháp khác nhau để ứng phó, như thúc đẩy kinh tế trong nước, tìm kiếm các đối tác mới, tìm cách thuyết phục ông Trump thay đổi ý định.

Myanmar đang đối mặt với một trong những thảm họa tự nhiên nghiêm trọng nhất trong nhiều năm qua, khi trận động đất mạnh 7,7 độ xảy ra hôm 28/3 gây ra những thiệt hại nặng nề. Hạ tầng bị tàn phá nghiêm trọng đang cản trở nỗ lực cứu hộ, trong khi người dân tại các khu vực bị ảnh hưởng đang rơi vào tình cảnh vô cùng khó khăn.

Ngày 28/3, một phái đoàn Mỹ do Phó Tổng thống JD Vance dẫn đầu đã có chuyến thăm đến đảo Greenland, vùng lãnh thổ tự trị thuộc Đan Mạch, bất chấp sự phản đối của chính quyền và người dân địa phương. Chuyến thăm đã gây căng thẳng ngoại giao giữa chính quyền Copenhagen và Nhà Trắng.

Một trận động đất kinh hoàng mạnh 7,7 độ richter xảy ra vào chiều ngày 28/3 đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho Myanmar và nước láng giềng Thái Lan. Myanmar và Thái Lan đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại khu vực động đất và huy động mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả của thiên tai.

Thủ tướng Anh cho biết, hơn 30 quốc gia từ châu Âu và các khu vực khác đã bày tỏ mong muốn tham gia vào "Liên minh tự nguyện" để hỗ trợ cho Ukraine. Tuy nhiên, kế hoạch triển khai lực lượng đến Ukraine vấp phải sự phản đối của Nga, Mỹ, cùng những rào cản chính trị và kinh tế ngay từ nội bộ các nước tham gia "Liên minh tự nguyện".

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với những chỉ trích gay gắt sau khi một nhà báo tiết lộ rằng ông vô tình được thêm vào một nhóm thảo luận chứa thông tin về kế hoạch quân sự tối mật. Liệu quy trình bảo vệ thông tin mật trong chính quyền Mỹ có lỗ hổng? Và ai sẽ phải chịu trách nhiệm về sự cố rò rỉ này?

Hội đồng Liên bang Đức đã nhất trí thông qua luật sửa đổi Hiến pháp nhằm nới lỏng quy định “phanh nợ”, mở đường cho tăng chi tiêu quốc phòng. Như vậy, Đức có thể giải ngân hàng tỷ USD để tăng cường sức mạnh quân sự tại thời điểm được coi là bước ngoặt đối với quốc gia này.

Các quan chức Mỹ và Nga đã kết thúc cuộc đàm phán kéo dài 12 giờ tại thủ đô Riyadh của Ả rập Xê út nhằm bảo đảm lệnh ngừng bắn một phần ở Ukraine. Ngoài ra, Washington đang tìm kiếm một thỏa thuận ngừng bắn trên biển Biển Đen riêng biệt trước khi đạt được một thỏa thuận rộng hơn.

Cuộc chiến đối đầu giữa Tổng thống Donald Trump và ngành tư pháp Mỹ đang leo thang, khi Nhà Trắng công khai chỉ trích các thẩm phán và thách thức thẩm quyền tòa án.

Hội nghị công nghệ GTC 2025 diễn ra tại California (Mỹ) không chỉ là nơi NVIDIA giới thiệu các sản phẩm và công nghệ mới, mà còn là diễn đàn để các nhà khoa học, kỹ sư, lập trình viên và lãnh đạo ngành công nghệ thảo luận về sử dụng chíp của NVIDIA để phát triển AI.

Hành trình trở về Trái đất sau 9 tháng lưu lại ngoài không gian của hai phi hành gia NASA đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới, trở thành biểu tượng cho sự kiên cường và khả năng thích ứng trong những tình huống khó khăn.

Liên minh châu Âu công bố chiến lược "Sẵn sàng 2030" nhằm phá vỡ sự phụ thuộc vào Mỹ về an ninh, tập trung vào việc mua thêm thiết bị quốc phòng. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Trump ám chỉ rằng Mỹ đang đặt ưu tiên về an ninh ở nơi khác, cụ thể là ở biên giới của chính họ và ở châu Á, vì vậy châu Âu sẽ phải tự lo cho bản thân và Ukraine trong tương lai.

Quân đội Israel đã mở lại cuộc tấn công vào Dải Gaza, cho biết cuộc tấn công nhằm đáp trả việc Hamas bác bỏ đề xuất của Mỹ về việc gia hạn lệnh ngừng bắn giai đoạn một và từ chối thả thêm con tin. Động thái này chính thức tái khởi động cuộc chiến đẫm máu đã kéo dài hơn một năm qua ở Dải Gaza, khiến những nỗ lực hòa bình của các bên trung gian sụp đổ và triển vọng về một lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza trở nên mờ mịt.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm kéo dài hơn hai giờ vào ngày 18/3, diễn ra sau cuộc họp cấp cao giữa Mỹ và Ukraine - nơi Tổng thống Zelensky đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày. Sự kiện ngày 18/3 đóng vai trò quan trọng, đặt nền tảng tiến tới chấm dứt hoàn toàn cuộc xung đột kéo dài hơn ba năm qua ở Ukraine.

Chiến dịch đột kích táo bạo, nhằm chiếm đóng vùng Kursk của Ukraine, dường như sắp kết thúc. Các đơn vị của Kiev chỉ còn hiện diện tại hai khu vực sát biên giới, trong khi cả hai vùng này đều bị tấn công từ nhiều hướng và gần như chia cắt hoàn toàn. Điều gì đã dẫn đến thất bại của Ukraine tại Kursk?

Cuộc không kích của Mỹ vào lực lượng Houthi ở Yemen đã đẩy căng thẳng Trung Đông lên một nấc thang mới. Liệu đây có phải là bước đi cần thiết để bảo vệ tuyến hàng hải và kiềm chế Iran, hay sẽ đẩy khu vực vào một cuộc đối đầu kéo dài?

Vào ngày 13/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục làm dấy lên một cuộc tranh luận gay gắt khi bày tỏ sự tự tin rằng Mỹ sẽ sáp nhập Greenland, một lãnh thổ tự trị của Đan Mạch. Phát biểu của ông Trump trong cuộc gặp với Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Nhà Trắng đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ công chúng Đan Mạch cũng như các quan chức và học giả nước này.

Tổng thống Donald Trump đang tiến hành cuộc chiến văn hóa tại nước Mỹ, nhắm vào các phương tiện truyền thông, tổ chức văn hóa, chủng tộc và nhiều lĩnh vực khác. Cách ông Trump thúc đẩy chương trình nghị sự chiến tranh văn hóa có thể sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội Mỹ, khuếch đại căng thẳng và gây ra sự chia rẽ lớn.

Mỹ đã áp thuế 25% với các sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu kể từ ngày 12/3, gây tác động đối với nền kinh tế trong nước, khiến giá cả tăng cao, dẫn đến nguy cơ suy thoái cho nền kinh tế.

Vụ ICC bắt giữ cựu Tổng thống Philippines Duterte đánh dấu lần đầu tiên, một lãnh đạo Philippines phải đối mặt vụ kiện trước một tòa án quốc tế với các cáo buộc về tội ác chống lại loài người liên quan đến chiến dịch chống ma túy trong 6 năm cầm quyền của nhà lãnh đạo này.

Các quan chức Ukraine và Mỹ đã hội đàm tại Ả Rập Xê Út vào ngày 11/3, với hy vọng tìm ra cách chấm dứt xung đột Nga - Ukraine. Trong tuyên bố chung sau cuộc họp, Mỹ đã đồng ý nối lại viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, trong khi Kiev cho biết chấp nhận đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày trong cuộc xung đột với Nga.

Canada sắp bước vào một chương mới trong lịch sử chính trị khi nhà kinh tế kỳ cựu Mark Carney chuẩn bị trở thành Thủ tướng. Trước áp lực từ căng thẳng thương mại với Mỹ và sự trỗi dậy của Đảng Bảo thủ, ông Carney sẽ phải chứng minh bản lĩnh dẫn dắt Canada vượt qua sóng gió chính trị.

Cuộc đột kích của Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga đang đứng bên bờ vực sụp đổ. Theo giới quan sát, việc bị bao vây và phải rút quân khỏi Kursk sẽ là một đòn giáng mạnh vào Ukraine, khi Tổng thống Zelensky từng hy vọng sẽ sử dụng sự hiện diện quân đội nước này tại Kursk làm đòn bẩy đối với Nga trong bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào.

Hội nghị di động thế giới (MWC) 2025, cuộc họp thường niên lớn nhất của ngành viễn thông, đã diễn ra trong bốn ngày tại Barcelona, Tây Ban Nha. Chủ đề nổi bật nhất của hội nghị năm nay là trí tuệ nhân tạo AI, kết hợp với hệ thống 5G tốc độ cao và sự tích hợp của nó vào cuộc sống hàng ngày.

Trong bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội trong nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump một lần nữa nhắc lại rằng việc áp thuế đối xứng nhằm đáp trả các chính sách thương mại không công bằng, từ đó sẽ thu về hàng nghìn tỷ USD và tạo ra việc làm ở mức chưa từng thấy cho nước Mỹ. Động thái này được cho là sẽ tiếp tục gây căng thẳng cho Mỹ và các đối tác, thổi bùng lên cuộc chiến thương mại.

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đảo lộn truyền thống hợp tác với châu Âu, vốn là nền tảng của an ninh phương Tây trong nhiều thế hệ. Giờ đây, châu Âu phải tự tìm cách đảm bảo an ninh của chính mình và đơn độc hỗ trợ Ukraine, ở thời khắc lục địa già đang đứng trước “năm phút trước nửa đêm”.

Truyền thông Mỹ đưa ra các cuộc đàm phán kín giữa Mỹ và lực lượng hồi giáo Hamas về việc đảm bảo thả các con tin người Mỹ bị giam giữ tại Gaza đã diễn ra trong những tuần gần đây tại Doha, Qatar. Các quan chức Israel và Nhà Trắng ngày 5/3 cũng xác nhận thông tin. Đây là động thái chưa từng có, phá vỡ nguyên tắc ngoại giao lâu nay của Mỹ là không đàm phán với các nhóm bị coi là tổ chức khủng bố.

Truyền thông Mỹ ngày 3/3 dẫn lời quan chức Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu đình chỉ toàn bộ viện trợ quân sự cho Ukraine. Theo giới quan sát, với quyết định này, Tổng thống Trump dường như đang muốn dùng quân bài viện trợ để buộc Kiev phải ngồi vào bàn thương lượng với Moscow nhằm nhanh chóng chấm dứt chiến sự.

Khi Nga và Mỹ ngồi vào bàn đàm phán, thảo luận về cách chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, các nhà đầu tư lập tức nghĩ tới khả năng quay lại của các doanh nghiệp đã rời khỏi Nga để phản đối chiến dịch quân sự của Nga bắt đầu từ tháng 2/2022.

Những phát biểu và hành động mới đây của ông Trump – từ việc cho rằng NATO mở rộng đã kích động Nga tấn công Ukraine, bác bỏ tuyên bố của G7 chỉ trích Moscow, cho đến việc phản đối kết nạp Ukraine vào NATO và từ chối triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình – đã khiến nhiều lãnh đạo phương Tây lo ngại. Trước những thay đổi mang tính bước ngoặt này, tương lai NATO sẽ đi về đâu? Liệu liên minh quân sự lớn nhất thế giới có thể tiếp tục duy trì vai trò của mình hay đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử?

Thế giới đã chứng kiến những đợt bùng phát dịch bệnh tồi tệ tại nhiều quốc gia chỉ trong hai tháng đầu năm 2025. Ngày 26/2, Mỹ đã ghi nhận các ca tử vong đầu tiên do dịch sởi trong vòng một thập kỷ qua.