Người bảo tồn truyền thống trong nghệ thuật đương đại| Người Hà Nội | 08/10/2023

Giữa một Hà Nội không ngừng phát triển, có những con người vẫn đang lưu giữ ký ức về một thời bao cấp. Không phải để níu kéo quá khứ, mà để trân trọng nó, để kể lại câu chuyện về một thời mà những ký ức giản dị nhất lại trở nên quý giá nhất, để nhắc nhớ những giá trị của Hà Nội xưa – một Hà Nội dung dị, trầm lắng, nhưng đầy thương yêu.

Những không gian đô thị đối lập ở Hà Nội tạo nên sự hấp dẫn đầy bí ẩn về chiều sâu văn hoá. Di sản trong lòng phố cổ được đánh thức và trở nên gần gũi hơn với cuộc sống hiện đại. Những giá trị xưa cũ vì thế vẫn luôn được tìm kiếm, được gìn giữ và được kể lại thông qua sự đối thoại giữa nơi chốn và con người.

Hơn cả một giảng viên, bác sỹ Nguyễn Anh Ngọc còn là một người truyền lửa. Những bài giảng của anh không chỉ có sự nghiêm túc, mà còn kèm cả những hướng dẫn dí dỏm, nhẹ nhàng để các học viên dễ hiểu, dễ tiếp thu.

Trải qua bao biến cố thăng trầm cùng lịch sử, thư pháp vẫn được các thế hệ người Việt nói chung và người Hà Nội nói riêng giữ gìn và phát triển. Nó đã trở thành một một thú vui tao nhã, giúp con người dưỡng tâm, rèn tính, tìm thấy sự cân bằng trong nhịp sống hiện đại.

Cụ giáo Đặng Đình Thiêm vẫn đọc, viết, nghiên cứu mỗi ngày ở độ tuổi 90. Cụ giáo miệt mài trên hành trình lưu giữ những giá trị văn hóa, qua đó thể hiện tinh thần "Thân lão mà tâm không lão".

Ông Nguyễn Phương Sơn, hay còn được biết đến với cái tên Sơn Goodyear, đã chứng minh chất lượng vượt trội của sản phẩm thủ công truyền thống, góp phần đưa nghề thủ công Việt Nam vươn ra thế giới.

Hà Nội – mảnh đất ngàn năm văn hiến, là nơi lưu giữ biết bao giá trị văn hóa truyền thống. Mỗi dịp đầu xuân, vùng ngoại thành Hà Nội lại rộn ràng không khí lễ hội, với những phong tục truyền thống được lưu giữ qua bao thế hệ. Đây là cách để gìn giữ và bảo tồn văn hóa cổ truyền của dân tộc bền vững theo năm tháng.

Không phải đến bây giờ, tình yêu với cổ phục cũng như những nỗ lực thổi luồng sinh khí mới cho cổ phục Việt mới được đề cập đến. Nhiều năm qua, trào lưu phục dựng, thúc đẩy văn hóa mặc trang phục cổ đã được phổ biến ở nhiều vùng, miền trên cả nước.

Câu chuyện hồi sinh sau cơn bão của làng đào Nhật Tân chính là câu chuyện đầy cảm hứng về tình yêu và nghị lực của con người, để thấy rằng, chỉ cần niềm tin và nỗ lực không ngừng nghỉ, những điều tốt đẹp sẽ đến.

Tết đến xuân về, rộn ràng từ phố phường tấp nập đến làng quê yên ả. Trong những ngày này, mọi không gian đều tràn ngập hương vị của mùa xuân, của khoảnh khắc giao thời và những hy vọng cho năm mới.

Ngày cuối năm, nhiều người tìm đến phiên chợ quê, nơi người ta không chỉ được mua sắm Tết mà còn nơi vun đắp tình làng nghĩa xóm, nơi mỗi người xa quê luôn nhớ về mỗi khi một cái Tết nữa lại sắp đến.

Tăng Mai Anh, nhà sáng lập thương hiệu thời trang "Tăng – Khăn nhung áo lụa người Việt", là một người phụ nữ đầy đam mê, sáng tạo, người đã dành trọn tâm huyết để gìn giữ và tôn vinh vẻ đẹp của nhung lụa truyền thống Việt Nam.

Phố cổ thực sự có sức hấp dẫn lạ lùng với nhiều du khách. Và một trong những thứ níu chân họ trở lại nơi này chính là những món ăn từ đường phố đến nhà hàng, được chế biến từ bàn tay khéo léo và sự tinh tế của những người đầu bếp đã dành trọn tình yêu cho Hà Nội.

Những con ngõ cùng với diện tích nhỏ là nơi ở của nhiều người, nhiều thế hệ trong một gia đình. Chưa hết, những không gian nhỏ ấy vừa là nhà, vừa là kế sinh nhai của nhiều người Hà Nội.

Từ những phiến đá thô sơ cho đến những công trình vững chãi, không chỉ là câu chuyện về một vật liệu thiên nhiên mà còn là hành trình tìm lại những ký ức, những dấu ấn của quá khứ còn vương vấn trên từng viên đá lỗ chỗ, từng ngôi nhà mang dấu tích của thời gian. Đó là đá ong, lặng thầm gắn bó với con người Hà Nội suốt hàng trăm năm qua.

Andy Soloman, một phóng viên ảnh tự do đến Hà Nội từ những năm cuối thể kỉ 20 đã yêu ngay nét đẹp của Thủ đô bình dị, để rồi điều ấy thôi thúc anh một lần nữa trở lại, kể câu chuyện đổi thay của thành phố qua ngôn ngữ hình ảnh.

Trong thế giới đầy biến động và luôn thay đổi, đồng hồ cổ như một biểu tượng của sự bền bỉ và tinh tế, vượt qua thử thách của thời gian. Câu lạc bộ Vintage Hà Thành là nơi tập hợp những người có chung niềm đam mê với đồng hồ cổ.

Chàng Sơn, ngôi làng cổ phía tây thành phố, nơi có nghề mộc truyền thống lâu đời nhất cả nước, là nơi ra đời của nghệ nhân Nguyễn Huy Khiêm, người thợ mộc tài hoa.

Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh không chỉ được biết đến bởi đôi tay vàng trong các ca phẫu thuật xương khớp, đặc biệt là những ca bệnh phức tạp, mà còn bởi tấm lòng luôn hướng về cộng đồng. Ông là một tấm gương sáng về lòng nhân ái và trách nhiệm xã hội.

Thầy giáo Nguyễn Xuân Khang không chỉ là hiệu trưởng của hàng nghìn học sinh trưởng thành từ ngôi trường Marie Curie Hà Nội, mà còn là hiện thân của lòng nhân ái, của khát vọng xây dựng tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai.

Đối với người Hà Nội, nhiếp ảnh không chỉ là nghệ thuật, mà còn là cách để họ kết nối với quá khứ, lưu giữ lại vẻ đẹp và ký ức về mảnh đất mà họ vô cùng trân quý. Nghệ thuật nhiếp ảnh sẽ mãi là cầu nối giữa các thế hệ, gắn kết họ trong niềm tự hào về một Hà Nội, vừa thân thương, vừa vô cùng sâu sắc.

Chỉ dùng phương pháp truyền tải bằng hình và bóng, nhưng nghệ nhân Bùi Văn Tư đã đem đến cho công chúng những câu chuyện về văn hóa và lịch sử của Hà Nội, của Việt Nam một cách vô cùng sáng tạo và cuốn hút.

Nghệ nhân truyền thần là những người có tài năng đặc biệt trong việc khắc họa chân dung, lưu giữ những hình ảnh sống động của con người và tâm hồn qua từng nét vẽ bằng muội than, cũng chính là đang bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung.

Nép mình bên dòng sông Nhuệ hiền hòa, làng rèn Đa Sỹ là một trong những làng nghề lâu đời nổi tiếng tại đồng bằng Bắc Bộ. Ngày này qua ngày khác, dù mưa hay nắng, lửa lò rèn Đa Sỹ vẫn âm ỉ cháy...

Giáo sư Phạm Huy Dũng là con út của cụ Phạm Chân Hưng, nhà tư sản được giao giữ chức chủ tịch Tuần lễ vàng. Không chỉ sinh ra, lớn lên trong môi trường gia đình có nhiều trí thức nổi tiếng có nhiều đóng góp cho tổ quốc, giáo sư Phạm Huy Dũng là người rất am hiểu về lịch sử Hà Nội, tham gia nhiều hoạt động xã hội mang lại lợi ích cho Thủ Đô.

Chiều dài của thời gian đã tôn cao bề dày văn hiến của mảnh đất lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Và trong thời đại Hồ Chí Minh, những giá trị truyền thống văn hiến đó càng có điều kiện phát huy và tỏa sáng, tạo nên bản lĩnh văn hóa, khí phách anh hùng và xung lực phát triển mạnh mẽ cho Thủ đô và cả nước trong kỷ nguyên mới.

Nằm ở hai bên bờ con sông đào Bắc Hưng Hải, phía bên kia là Bát Tràng, phía bên này là Kim Lan. Nếu như ai cũng biết Bát Tràng là địa điểm du lịch làng nghề gốm nổi tiếng của Thủ đô, thì lại ít du khách phương xa biết Kim Lan cũng là một làng gốm lâu đời của Hà Nội.

Hệ thống cây xanh là một bộ phận hợp thành hữu ích của cấu trúc hạ tầng đô thị. Cây xanh là môi trường cho hệ sinh thái đa dạng sống ẩn trong các mảng cây đô thị, tạo ra sự kết nối giữa đô thị và tự nhiên.

Những năm gần đây, thú chơi xe đạp cổ đang trở lại Hà Nội. Không ồn ào như những nhóm chơi xe phân khối lớn, xe địa hình..., thú chơi xe đạp cổ như một dòng chảy ngầm nhẹ nhàng, tĩnh lặng.

Cuốn sổ viết vội, những bức thư tay của một thời binh lửa, bức ảnh lưu niệm của những con người thuộc về lịch sử... Đằng sau những hiện vật quý giá ấy là câu chuyện của những người sưu tầm và kết nối quá khứ cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Người Hà Nội xưa vốn nổi tiếng với những thú chơi cầu kỳ và tao nhã như thú vui sưu tầm và chơi xe cub, hay thú chơi mô hình quân sự... Những thú chơi ấy sau này vẫn được những thế hệ người Hà Nội tiếp nối và phát triển, phù hợp gu thẩm mỹ của thời cuộc.

Hợp xướng đa dạng là dự án âm nhạc cộng đồng đầu tiên của Việt Nam quy tụ các thành viên đến từ mọi lứa tuổi, ngành nghề, giới tính hay nhóm cộng đồng trong xã hội, những người có chung tình yêu với âm nhạc.

Trong nhịp sống yên bình của làng cổ Đường Lâm, có một người con của Sơn Tây - nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát luôn đau đáu với việc bảo tồn và gìn giữ những di sản văn hóa quý báu của quê hương. Anh đã dành gần như cả thời gian, tâm huyết, sức lực của mình để vẽ lên giấc mơ đẹp đẽ cho ngôi làng cổ.

Niềm đam mê với các ý tưởng sáng tạo là nguồn cảm hứng để chị Minh Phương cho ra đời các sản phẩm túi xách độc đáo, thân thiện với môi trường, tôn vinh nghề thủ công của Hà Nội mang thương hiệu riêng của mình.

Trong sự trưởng thành của ngành xiếc suốt 40 năm qua không thể không nhắc đến những đóng góp lớn của NSND Tống Toàn Thắng - "ông vua" xiếc Việt đã đưa nghệ thuật xiếc Việt Nam lên một tầm cao mới.

Như mọi người mẹ Việt Nam, bằng phẩm chất cao quý thầm lặng, bằng sự hy sinh tận hiến, mẹ Nguyễn Kim Mai đã biến nỗi đau thành hành động, dành cả cuộc đời mình cho Đảng, cho những hoạt động góp phần xây dựng quê hương.

Thăng Long - Hà Nội đã hơn 1000 năm tuổi. Quan năm tháng, những tập tục văn hóa, sinh hoạt của người dân đã thay đổi nhiều, nhưng những chiếc cổng làng vẫn được người dân gìn giữ và xem như báu vật của làng mình.

Khi những vạt nắng chói gắt của mùa hè đổ xuống, độ trung tuần tháng 6, là lúc sen Hà Nội rộ hương.

Cafe Thái, quán cafe ngót trăm tuổi của Hà Nội, nơi cafe được rang thủ công bằng củi, nơi từng cốc cafe thấm đượm mùi khói bình dị và thanh lịch như cốt cách người Hà Nội .

Không may mắn khi mắc bệnh bại liệt từ nhỏ, anh Lê Việt Cường vẫn quyết tâm đi học và tốt nghiệp trường Cao đẳng Bách khoa. Trải qua nhiều công việc, thấu hiểu sự khó khăn của những người cùng hoàn cảnh, anh luôn nung nấu ý định phải làm gì đó để sẻ chia với họ. Từ đó, anh Cường đã quyết tâm thành lập HTX “Vụn Art” - nơi người khuyết tật có thể tạo ra những bức tranh ghép từ vải vụn bằng chính đôi bàn tay và khối óc của mình.

Vào mỗi độ tháng 6 hằng năm, sen Tây Hồ lại bước vào mùa đẹp nhất. Sen Tây Hồ không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp thanh tao, hương thơm ngát đặc trưng mà bởi loại sen này là nguyên liệu chính làm nên trà sen Tây Hồ trứ danh.

Nằm trong căn nhà nhỏ trên phố Lãn Ông, hiệu thuốc y học cổ truyền Nghi Hưng Long được ra đời từ năm 1900, đến nay đã trải qua nhiều thế hệ cha truyền con nối.

Với niềm đam mê được truyền từ những thế hệ trước trong gia đình, nhà văn, nhà báo, nghệ nhân Hoàng Anh Sướng đã dành nhiều thời gian giới thiệu, truyền bá văn hóa trà Việt đến với nhiều người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung.

Xã Kiêu Kỵ, huyện Gia Lâm là làng nghề truyền thống vốn đã nức tiếng gần xa với nghề làm vàng quỳ có lịch sử trên 400 năm. Tiếng dập quỳ vẫn ngày ngày vang lên như một bản nhạc đặc trưng của mảnh đất này.

Hát chèo ở Đại Thành cùng với hát dô Liệp Tuyết, múa rối Sài Sơn, hát tuồng Dương Cốc là bốn loại hình nghệ thuật đặc sắc, vang danh vùng Phủ Quốc xưa, nơi là huyện Quốc Oai ngày nay. Với người dân ở Đại Thành, hát chèo đã đi vào đời sống, vào “miếng ăn giấc ngủ”, cũng là nơi mà truyền thống và hiện đại cùng hòa quyện, bén rễ sâu vào đời sống người dân.

Tăng Mỹ Linh, cô gái trẻ người Hà Nội với niềm đam mê nghệ thuật thủ công đính kết đã sở hữu cho mình các cửa hàng cùng lượng khách đông đảo, trong khi vẫn còn là sinh viên đại học.

Tác phẩm múa ngợi ca vẻ đẹp của người thợ làng nghề quay tơ, dệt lụa Vạn Phúc thông qua ngôn ngữ múa dân gian đương đại vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng đã xuất sắc dành Huy chương Vàng tại Hội diễn Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc năm 2009 bởi NSND – biên đạo múa Ngọc Bích.