ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Khi Tổng thống Donald Trump cử máy bay ném bom của Mỹ tấn công các địa điểm hạt nhân của Iran vào cuối tuần trước, ông đã cược rằng mình có thể giúp đồng minh Israel làm tê liệt chương trình hạt nhân của Tehran trong khi vẫn giữ lời thề lâu đời là tránh vướng vào một cuộc chiến tranh kéo dài. 

Ngày 23/6, Iran tiến hành không kích vào căn cứ quân sự Mỹ ở Qatar. Trước công chúng, Iran tuyên bố đây là đòn trừng phạt thích đáng với Mỹ, là cái giá phải trả cho việc tấn công Iran. Tuy nhiên, phía sau hậu trường, các quan chức Iran thừa nhận cuộc tấn công được tính toán kỹ lưỡng để thuyết phục Tổng thống Trump không đáp trả, từ đó tạo cơ hội cho việc hạ nhiệt xung đột. 

Phía Iran cũng hy vọng Washington gây sức ép để Israel dừng các cuộc không kích liên tục nhằm vào Tehran trước đó. Kế hoạch đó có vẻ đã thành công. Ông Trump xác nhận 13 trong 14 quả tên lửa bị đánh chặn, không có thương vong hay thiệt hại nghiêm trọng. Đáng chú ý, ông còn "cảm ơn Iran vì đã thông báo trước", giúp không có ai thiệt mạng.

Chỉ ít giờ sau, ông Trump bất ngờ thông báo về thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran. Theo nhận định của giới phân tích, những diễn biến trên cho thấy “ván cược” của ông Trump sau quyết định ném bom các cơ sở hạt nhân Iran đã có thể kéo Tehran trở lại bàn đàm phán. 

Tiến sĩ Renad Mansour, Viện nghiên cứu Chatham House (Anh), cho biết: “Tôi nghĩ, xét đến vị trí của cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, sẽ phải mất rất lâu nữa mới có được các báo cáo chính xác về mức độ thiệt hại thực sự và liệu nó đã bị hư hại hay bị phá hủy hoàn toàn. Chúng ta biết rằng Iran đã dự đoán được kịch bản này vào một thời điểm nào đó và chắc chắn đã có những biện pháp phòng ngừa cho kịch bản như vậy. Điều duy nhất Iran không muốn lúc này là một cuộc chiến đa mặt trận rộng hơn”.

Trong thông báo trên mạng xã hội Truth Social cuối ngày 23/6, rạng sáng ngày 24/6 giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Israel và Iran đã cùng tìm đến ông để yêu cầu hòa bình ngay lập tức.

Sau đó ít giờ, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng tuyên bố đã đạt được toàn bộ mục tiêu đề ra, thậm chí còn vượt xa, sau gần hai tuần không kích Iran. Thủ tướng Israel nhấn mạnh rằng, Tel Aviv đã loại bỏ một mối đe dọa kép và tức thời, bao gồm cả lĩnh vực hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Iran. Tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng lực lượng phòng vệ Israel đã giành quyền kiểm soát hoàn toàn bầu trời Tehran, giáng đòn mạnh vào ban lãnh đạo quân đội Iran và phá hủy hàng chục mục tiêu quan trọng.

Về phần mình, Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran tuyên bố Israel đã buộc phải chấp nhận thất bại và đơn phương đồng ý ngừng bắn. Theo Hội đồng này, Tehran đã phản ứng trước các cuộc tấn công vào lãnh thổ một cách tương xứng và kịp thời, qua đó khiến kẻ thù phải hối hận, chấp nhận thất bại và đơn phương chấm dứt hành động xâm lược.

Việc cả Mỹ, Israel lẫn Iran đều có thể tuyên bố chiến thắng cũng nằm trong dự đoán của một số nhà phân tích. Tiến sĩ Renad Mansour, Viện nghiên cứu Chatham House (Anh), tiếp tục cho rằng: “Israel đã đạt được phần lớn mục tiêu của họ và Iran đang tìm kiếm một lối thoát. Mỹ hy vọng đây là khởi đầu của hồi kết. Câu hỏi đặt ra là liệu có chiến lược nào cho những gì sẽ xảy ra tiếp theo hay không”.

Vẫn còn một danh sách dài những câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp, chẳng hạn như: liệu lệnh ngừng bắn có thể được duy trì trong bao lâu, khi Israel và Iran vốn là những kẻ thù lâu năm? Và còn nhiều câu hỏi về những gì thực sự đã được nhất trí, mặc dù tuyên bố của ông Trump đã làm dấy lên hy vọng về sự kết thúc của cuộc xung đột đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn.