Nơi Tết xưa hội tụ
Những bản sắc của Tết cổ truyền sẽ được tái hiện tại Hoàng thành Thăng Long, thể hiện một Hà Nội cổ kính, truyền thống và thanh lịch.
Lễ Tiến lịch thời Lê trong cấm thành
Sau thời gian dài nghiên cứu, năm nay, Khu Di sản Thế giới Hoàng thành Thăng Long phục dựng "Lễ Tiến lịch" thời vua Lê. Nghi lễ diễn ra ngay tại nơi đã từng thực hiện cách đây trên 300 năm, trước thềm điện Kính Thiên. "Lễ Tiến ngự lịch" đã được ghi rõ trong sử sách, khởi đầu cho một năm mới với những ước nguyện an vui, no ấm, thể hiện trách nhiệm và sự quan tâm của bậc thiên tử đối với mọi mặt đời sống nhân dân.
Lễ Tiến lịch và ban lịch cũng thể hiện sự coi trọng của triều đình phong kiến đối với nghiên cứu thiên văn, các hiện tượng thời tiết, khí hậu, ngày giờ tốt để phục vụ sản xuất nông nghiệp và đời sống sinh hoạt hằng ngày của triều đình và nhân dân.
Chính sử cho biết, vào thời Lê, hàng năm vào tháng trọng xuân, triều đình cho biên soạn lịch công của năm mới. Nhà vua đích thân phê duyệt lịch, rồi truyền cho san khắc, in ấn và đóng ấn. Đến ngày 23 hoặc 24 tháng Chạp, tại sân rồng điện Kính Thiên, triều đình long trọng tổ chức nghi lễ tiến ngự lịch lên nhà vua. Nghi lễ tiến - ban lịch sẽ chính thức đánh dấu thời điểm Tết đến xuân về với muôn nhà, từ chốn cung đình nơi thôn quê.
Lịch thể hiện trình độ văn minh, phương thức quản lý đất nước, sự sát sao của nhà vua trong mọi hoạt động lễ nghi, ngoại giao, sản xuất, làm việc của triều đình và dân chúng. Lịch cũng bao quát toàn bộ hoạt động triều chính và đời sống hàng ngày. Lễ Tiến lịch mang nhiều ý nghĩa về tinh thần độc lập, tự chủ, thể hiện trình độ phát triển của văn minh, văn hóa nước ta.
Ở thời Lê, việc làm lịch do vua chỉ định và chỉ sau Lễ Tiến lịch cho nhà vua, quần thần văn võ và dân chúng mới bắt đầu dùng lịch của năm mới. Quan dùng quan lịch, dân dùng dân lịch, song các loại lịch đó đều chặt chẽ và thống nhất.
Khách tham quan, sau khi dự buổi tái hiện Lễ Tiến lịch, sẽ xem trưng bày diễn giải tư liệu và hình ảnh về quy trình làm lịch cũng như ban hành lịch của triều đình nhà Lê.
Tái hiện các nghi lễ đổi gác đêm
Một nghi thức rất độc đáo, lần đầu tiên được phục dựng tại Hoàng thành Thăng Long là Lễ đổi gác cuối năm.
Việc canh gác và bảo vệ cấm thành được các triều đại phong kiến tổ chức vô cùng nghiêm ngặt. Đổi gác là một nghi thức quan trọng diễn ra hàng ngày trong cấm thành Thăng Long. Triều đại nhà Lê cũng không ngoại lệ. Phải có sắc chỉ của vua mới được ra vào cửa cấm. Nếu có lệnh truyền triệu viên quan vào, ban ngày thì dùng bài ngà, cờ lệnh, ban đêm dùng hổ phù, cờ lệnh, lúc ấy quân hộ vệ mới được mở cửa thành. Để đảm bảo nhiệm vụ canh giữ, luật quy định binh lính phải đến đúng giờ, đúng quân số và chuẩn bị đầy đủ công cụ hỗ trợ.
Sau một thời gian tìm hiểu kỹ lưỡng thông tin và tài liệu lịch sử còn lưu lại, dựa trên việc sưu tầm, nghiên cứu nhiều nguồn tư liệu khác nhau, Khu di sản Hoàng thành Thăng Long sẽ tái hiện nghi thức đổi gác phiên cuối cùng của năm cũ chuyển sang năm mới. Nghi thức mang tính phỏng dựng và có yếu tố sáng tạo.
Ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, cho biết: "Các nghi lễ trong cung đình Thăng Long xưa như Lễ Tiến lịch, nghi lễ đổi gác cuối năm là nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo. Đây là khởi đầu mùa lễ hội Tết Nguyên đán, cho chúng ta chìm vào kho tàng di sản văn hóa trù phú của Việt Nam. Tôi cảm thấy rất may mắn khi được làm việc tại đất nước luôn đề cao gìn giữ phát huy giá trị di sản và tôi ghi nhận cao tất cả những sáng kiến và nỗ lực của các bạn".
Trưng bày Tết - tái hiện Tết thời bao cấp
Nguyễn Thu Giang - du học sinh Úc trở về Việt Nam, đến Hoàng thành Thăng Long để tìm hiểu phong tục tết dân gian truyền thống. Tại không gian "Tết xưa - Tết thời bao cấp", Thu Giang vô cùng thích thú khi được xem những hình ảnh thời kỳ khó khăn như các gian hàng mậu dịch quốc doanh, gian hàng tranh - hoa - pháo tết và không gian thờ cúng. Mặc dù không gian trưng bày không lớn nhưng đã làm nổi bật được đời sống vật chất, tinh thần và văn hóa tâm linh của người dân Thủ đô Hà Nội cách đây nửa thế kỷ.
Em Nguyễn Thu Giang, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, chia sẻ: "Em cảm thấy mọi thứ ở đây đều được tái hiện rất chân thực. Em cảm thấy mình như được sống trong Tết xưa, được hòa mình vào ngày lễ quan trọng của đất nước".
Tại không gian này, du khách trong và ngoài nước sẽ được xem lại hình ảnh phố cổ Hà Nội xưa, với các loạt hàng hóa Tết được mua bằng tem phiếu; những túi hàng Tết thời bao cấp thường có hộp mứt Hà Nội, gói chè Ba Đình, thuốc lá Thăng Long...; phong tục chuẩn bị đồ lễ cúng ông Công ông Táo, cúng giao thừa, cúng tổ tiên, chúc Tết, du xuân...
Phát huy giá trị các nghi lễ cung đình và phong tục Tết dân gian truyền thống, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chuỗi hoạt động Tết kéo dài từ ngày 20/1 đến 6/2/2025 (21 tháng Chạp năm Giáp Thìn đến mùng 9 Tháng Giêng năm Ất Tỵ). Đây không chỉ là hành trình về với lịch sử, mà còn là cầu nối để các thế hệ hôm nay thêm yêu, thêm hiểu và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống.
Một không gian đầy cảm xúc đang chờ đón du khách trong mùa xuân mới này.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Công chúng yêu văn học có dịp tham gia một buổi giao lưu ý nghĩa cùng tác giả Vân Thuyết tại Trung tâm sách 24 Quang Trung (Hà Nội) để tìm hiểu về những nét đẹp của thơ ca.
Ban Thông tin truyền thông Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã vinh danh 36 tác phẩm xuất sắc đoạt Giải Báo chí toàn quốc về Phật giáo lần thứ nhất.
Thương mại điện tử chính là kênh quảng bá hiệu quả, đưa các sản phẩm làng nghề truyền thống Việt Nam vươn ra thị trường, đến gần hơn với người tiêu dùng.
Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 sẽ được tổ chức từ ngày 31/10 - 9/11/2025 nhằm tôn vinh, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Thủ đô.
“Hiệp sĩ Dế Mèn” là tác phẩm văn học thiếu nhi đầu tiên tại Việt Nam được minh họa hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo, do tác giả Lê Văn Thao ấp ủ suốt 20 năm.
Nhà báo lão thành Hà Đăng, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, đã ra mắt cuốn sách dày 800 trang mang tên "Tinh hoa cách mạng Việt Nam" ở tuổi 96.
Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng - cơ sở đào tạo báo chí đầu tiên của báo chí cách mạng Việt Nam đã ra đời cách đây gần 80 năm, giữa núi rừng ATK Việt Bắc.
Thư viện Hà Nội là một trong những điểm lý tưởng giúp trẻ em được thỏa sức đọc sách, sáng tạo và khám phá thế giới tri thức diệu kỳ.
Cuốn sách “Trò chuyện với hội họa” của họa sĩ Lê Thiết Cương gồm hơn 70 bài viết về mỹ thuật Việt Nam, giới thiệu các họa sĩ qua các thời kỳ.
Nhiều di tích lịch sử trên địa bàn Hà Nội đã được số hóa, cung cấp kiến thức về những nơi này một cách trực quan, sinh động.
Mô hình “Thư viện Sách Sống - đọc bằng 5 giác quan” đã góp phần khơi dậy niềm yêu thích đọc sách ở trẻ và mở ra một phương pháp giáo dục trải nghiệm đầy sáng tạo.
Nơi những pho tượng, pháp khí, điệu múa cổ... không chỉ hiện hữu trong tủ kính mà còn cất lời, đó là cách Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang đưa di sản đến gần hơn với công chúng.
Vụ việc Ngai và triều Nguyễn và Lăng mộ vua Lê Túc Tông bị xâm hại cho thấy những lỗ hổng đáng lo ngại trong công tác bảo tồn, quản lý di sản.
“Bé vẽ Hà Nội 2025” không chỉ là sân chơi nghệ thuật mà còn là dịp để cộng đồng cùng nhìn lại Hà Nội qua nét vẽ ngây thơ của thiếu nhi.
Những mẫu vật quý giá ở các bảo tàng luôn để lại những ấn tượng sâu sắc, nuôi dưỡng tình yêu lịch sử trong lòng mỗi người con Thủ đô.
Đêm diễn thời trang “Di sản Hà Nội” với 8 bộ sưu tập áo dài đã góp phần lan tỏa hình ảnh, vẻ đẹp của Thủ đô Hà Nội đến bạn bè quốc tế.
Hà Nội - thành phố của những kiến tạo văn hóa, kiến trúc, ký ức không gian đô thị chất chồng, hiện diện trên từng góc phố, từng mái nhà.
Lễ hội Việt Nam 2025 được khai mạc tại Công viên Yoyogi (Tokyo, Nhật Bản) vào ngày 31/5.
Sự kiện “Nối mạch di sản cộng đồng” được kỳ vọng mở ra những cuộc đối thoại sâu sắc và chất lượng, kèm theo các cam kết bảo vệ, phát triển và thích ứng lâu dài các giá trị di sản văn hóa trong đời sống đương đại.
Chỉ 40 năm cuộc đời ngắn ngủi nhưng Lưu Quang Vũ đã khiến trái tim nhiều người thổn thức với những tác phẩm kịch và thơ đầy tuyệt mỹ. Ông là người dự báo tương lai bằng 'ngôn ngữ sân khấu'.
Vở kịch kinh điển “Tôi và chúng ta” của cố nhà viết kịch Lưu Quang Vũ sẽ được công diễn vào ngày 1/6, mở màn cho chương trình "Sân khấu Truyền hình" của Đài Hà Nội.
Lễ hội Du lịch Hà Nội 2025 với chủ đề “Trải nghiệm Hà Nội 2025” đang diễn ra tại Khu Di sản Văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long. Sự kiện là dịp để quảng bá hình ảnh Thủ đô, tôn vinh giá trị di sản, tạo sức hút du khách trong nước, quốc tế đến tham quan và tìm hiểu về tinh hoa văn hóa của Hà Nội.
Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng sẽ khai mạc vào tối 31/5 với màn so tài giữa đội chủ nhà Đà Nẵng Việt Nam và đội đương kim vô địch Phần Lan.
Với chủ đề “Trải nghiệm Hà Nội 2025”, Lễ hội Du lịch Hà Nội năm nay mở rộng quy mô với nhiều hoạt động mới lạ, phong phú, đặc sắc.
Tết Đoan Ngọ 5/5 Âm lịch hàng năm được xem là nét đẹp văn hóa lâu đời của nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam.
Khâu tập luyện vở kịch “Tôi và chúng ta” được các diễn viên trẻ của Nhà hát Kịch Hà Nội nghiêm túc thực hiện nhằm mang tới sự thể hiện tốt nhất dành cho khán giả trong đêm công diễn.
Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức không gian trưng bày “Tết Đoan Ngọ xưa và nay” tại Nhà N14 nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa lễ Tết truyền thống của dân tộc.
Tính thời đại trong các tác phẩm của Lưu Quang Vũ luôn vẹn nguyên giá trị, trước những biến chuyển của thời gian và thách thức của thời cuộc.
Người thợ gốm Bát Tràng đã kết hợp kinh nghiệm lâu đời và công nghệ hiện đại, làm cho tinh hoa gốm Bát Tràng ngày càng tỏa sáng.
Triển lãm tác phẩm ảnh “Quân đội với nhiệm vụ bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và khắc phục sự cố môi trường” năm 2025 góp phần phản ánh kịp thời và lan tỏa hình ảnh đẹp về Bộ đội Cụ Hồ.
Nhiều nghệ nhân Bát Tràng đã không ngừng nghiên cứu, phục chế và sáng tạo nên các tác phẩm gốm độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân.
“Hiệp sĩ Dế Mèn” là cuốn sách văn học đầu tiên ở Việt Nam có hơn 200 bức minh họa được vẽ hoàn toàn nhờ sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo (AI).
Thành phố Hà Nội vừa có thêm một sản phẩm du lịch đêm mang đậm màu sắc văn hóa dân gian của người dân vùng đất kinh đô Thăng Long - Hà Nội với tên gọi “Tiếng chuông Trấn Vũ”.
Nhạc sĩ Phạm Tuyên trở thành nhạc sĩ đầu tiên nhận danh hiệu Hiệp sĩ Dế Mèn của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn do Báo Thể thao và Văn hóa sáng lập.
Nghệ nhân nhân dân Phan Thị Kim Dung đã thắp lên ngọn lửa tình yêu nghệ thuật truyền thống qua những giai điệu xẩm, chèo cổ và hát văn, tinh hoa văn hóa trường tồn qua bao thế kỷ.
Không gian triển lãm “Bóng xưa - sắc hoa” giới thiệu tới người xem 65 bức tranh bằng chất liệu màu nước với chủ đề kiến trúc và hoa.
Sản phẩm du lịch tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ - Chạm vào linh thiêng, sống cùng huyền thoại” đã được quận Ba Đình tổ chức ra mắt vào tối 28/5. Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà dự buổi lễ.
Sự kết hợp giữa kịch bản kinh điển, có chiều sâu với lối diễn xuất hiện đại, tràn đầy sức sống của thế hệ diễn viên trẻ đã tạo nên một "Tôi và chúng ta" vừa quen thuộc, vừa mới mẻ.
Vở nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo” từng gây tiếng vang lớn với khán giả và giới chuyên môn sẽ trở lại lần thứ tư đầy ấn tượng vào đầu tháng 6 tới.
Tác phẩm “Bài văn về trứng vịt lộn” của tác giả Trần Khắc Khoan đã giành Giải Nhất Cuộc thi sáng tác truyện tranh do Viện Pháp tại Việt Nam và Nhà xuất bản Kim Đồng phối hợp tổ chức.
Vở kịch "Tôi và chúng ta" của cố tác giả Lưu Quang Vũ đã trở lại sân khấu sau 40 năm, mang theo những thông điệp thời sự về sự đấu tranh không ngừng giữa cái cũ và cái mới.
Vạn Phúc là làng lụa nổi tiếng, kể câu chuyện của những người đang gìn giữ từng sợi tơ và nếp vải, như níu giữ ký ức của Hà Nội.
Trưng bày nghệ thuật mang tên Mẫu thể đã được họa sĩ Nguyễn Xuân Hoàng và nhà điêu khắc Nguyễn Quang Thu tổ chức vào chiều 24/5.
10 trang phục của y quan cung đình thời Nguyễn đã được nhóm bạn trẻ của Great Việt Nam nghiên cứu, phục dựng và giới thiệu tại Triển lãm “Thấp thoáng vàng son”, đưa cổ phục Việt đến gần hơn với giới trẻ.
Cuốn sách “Kì công diệu nghệ - một số kĩ thuật và công nghệ trên dải đất hình chữ S trước thế kỉ XX” vừa được Nhà xuất bản Kim Đồng cho ra mắt độc giả, mang đến góc nhìn khái quát về những phát minh của người Việt xưa.
Ấn phẩm xu hướng chuyên sâu Trend26+ với sự tham gia của hơn 45 chuyên gia trong và ngoài nước ra đời đánh dấu một hệ thống phân tích, tổng hợp và dự báo xu hướng thiết kế được xây dựng trên chính nền tảng văn hóa, con người và nhu cầu xã hội Việt Nam.
0